Η ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ

κατά τον Μέγα Φιλόσοφο ΠΥΘΑΓΟΡΑ

Παραθέτω ένα κεφάλαιο από το βιβλίο των John Strohmeier και του Peter Westbrook,  για την  ζωή και την Διδασκαλία του μεγάλου Έλληνα Φιλοσόφου, Πυθαγόρα (εκδ. Αρχέτυπο), και το οποίο αφορά στην φροντίδα που πρέπει να παρέχουμε στον Εαυτό μας. 

Το θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό για τον εξαγνισμό του σώματος και του πνεύματος μας. 

''Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα, οι άνδρες και οι γυναίκες είναι ο μικρόκοσμος του Σύμπαντος. Έτσι όπως το Σύμπαν περιέχει τους Θεούς, τα τέσσερα στοιχεία, τα ζώα και τα φυτά, έτσι και οι άνθρωποι έχουν τη λογική, που είναι μία θεϊκή δύναμη.
Έχουμε τη φύση της Φωτιάς, της Γης, του Αέρα  και του Νερού. Και έχουμε τα μέσα να κινούμαστε, να αναπτυσσόμαστε και να αναπαραγόμαστε. Ωστόσο σε κάθε μία από αυτές τις περιοχές, οι άνδρες και οι γυναίκες είναι κατώτεροι, υστερούν ακριβώς όπως ένας αθλητής, που ασκείται σε πέντε διαφορετικά αθλήματα είναι κατώτερος από έναν αθλητή που εστιάζει τις προσπάθειές του σε ένα μόνο άθλημα.
Έχουμε μικρότερη ικανότητα συλλογισμού απ' ό,τι οι Θεοί και όσον αφορά τα τέσσερα στοιχεία της Φύσης υπάρχουν μέσα μας σε μικρές και μη καθαρές αναλογίες το καθένα.
Ο θυμός μας και η επιθυμία μας είναι ασθενέστερα από αυτά των μη λογικών ζώων και οι δυνάμεις μας για θρέψη και ανάπτυξη είναι κατώτερες από εκείνες των φυτών. 

Για να ξεπεράσουμε αυτά τα φυσικά εμπόδια, ο Πυθαγόρας δίδασκε ότι είναι απαραίτητο οι άνδρες και οι γυναίκες να έχουν μεγάλη φροντίδα για την υγεία του σώματός τους και την καλλιέργεια του χαρακτήρα τους, αναγνωρίζοντας ότι αυτό είναι ένα απαραίτητο βήμα για τον εξαγνισμό του εαυτού προκειμένου να δεχθεί την Σοφία. 

Το πρώτο βήμα για μία υγιή και καλή ζωή, αρχίζει πριν από την γέννηση - που σημαίνει ότι οι μελλοντικοί γονείς οφείλουν να επιλέγουν τον σύντροφό τους προσεκτικά.Ο Πυθαγόρας θεωρούσε παράλογο οι κτηνοτρόφοι να φροντίζουν τόσο πολύ τις γενιές και τους απογόνους των ζώων τους, ενώ οι άνδρες και οι γυναίκες να φέρνουν στον κόσμο παιδιά τόσο απρόσεκτα και τυχαία. Δίδασκε ότι οι μελλοντικοί γονείς όφειλαν να διάγουν έναν ήρεμο και μετρημένο βίο, τρώγοντας και πίνοντας μετρημένα και αποφεύγοντας τον θυμό, το άγχος και τη μέθη. Η αμέλεια αυτών των ζητημάτων κατά την σύλληψη και τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δίδασκε, είναι πιο κοινή και ισχυρή αιτία της κοινωνικής εξαχρείωσης.

Η εγκράτεια ήταν το κλειδί για έναν υγιή τρόπο ζωής, σύμφωνα με τον Πυθαγόρα, προς την οποία παρότρυνε τους μαθητές του με αυτή την αρχή της γενικής ισχύος: ''Οφείλουμε με κάθε δυνατό τρόπο να ξεριζώσουμε την αρρώστια από το σώμα, την άγνοια από την ψυχή, την απόλαυση από την κοιλιά, την ανταρσία από την πόλη, την διαφωνία από την οικογένεια και την υπερβολή από όλα τα πράγματα''. Δεν έφερε καμία εκτίμηση στη φήμη και δίδασκε τους μαθητές του, να προτιμούν τη σιωπή, από τη στιγμή που ο έλεγχος της γλώσσας επιβάλλει μετριοπάθεια στην πηγή της.

Με σεβασμό στην ιδιοσυγκρασία, οι Πυθαγόρειοι δεν ήταν την μία στιγμή εύθυμοι και την άλλη, αλλά παρέμεναν σε μία κατάσταση ήρεμης ευτυχίας.

Όταν καταλαμβάνονταν από οργή ή θλίψη, συνήθιζαν να αποσύρονται από την συντροφιά των άλλων και να παραμένουν μόνοι μέχρι να κοπάσει το πάθος τους, και ποτέ δεν επέπλητταν ή τιμωρούσαν κάποιον όντας οι ίδιοι σε κατάσταση θυμού. 

Σύμφωνα με μία ιστορία, ένας Πυθαγόρειος από την ιταλική πόλη του Τάραντα, ο Αρχύτας, επιστρέφοντας στο σπίτι του από έναν πόλεμο εναντίον της Μεσσίνα, βρήκε τη φάρμα του κατεστραμμένη εξαιτίας της αμέλειας που είχαν δείξει οι εργάτες του όσο εκείνος έλειπε. Μόλις αντίκρισε την κατάσταση οργίστηκε πάρα πολύ, όμως συγκρατήθηκε από την πυθαγόρεια εκπαίδευσή του. Όπως αργότερα είπε στους εργάτες του, στάθηκαν τυχεροί που είχε αναστατωθεί τόσο πολύ, διαφορετικά θα τους είχε τιμωρήσει πολύ αυστηρά.

 Οι πυθαγόρειοι ασκούνταν ώστε να ζουν απελευθερωμένοι από την θλίψη και να αποφεύγουν τις δικαιολογίες και τον ψεύτικο έπαινο. Ένα άλλο θαυμαστό γνώρισμά τους, ήταν ότι απέφευγαν την αλαζονεία με το να αποδίδουν στο Πυθαγόρα οτιδήποτε πραγματοποιούσαν, με το να αξιώνουν σπανίως δόξα για τις ανακαλύψεις ή τις επινοήσεις τους. Μάλλον εξαιτίας αυτής της τακτικής τους ορισμένα φιλοσοφικά έργα αποδόθηκαν στον Πυθαγόρα, μολονότι ο ίδιος δεν κατέγραψε καμιά από τις διδασκαλίες του.

Ο Πυθαγόρας πίστευε πως οι επιθυμίες του σώματος είναι φυσιολογικές, όμως ήταν ανάγκη να τις εξετάζει κανείς συνεχώς. Αναγνώριζε την ανάγκη για ζεστασιά, τροφή, άνετο κατάλυμα και ένδυση, αλλά το θεωρούσε επιβλαβές να κυνηγάει κάποιος την απόλαυση σε οποιονδήποτε από αυτούς τους τομείς. Ο ίδιος φορούσε καθαρά άσπρα ρούχα και ζούσε σε πολύ απλό περιβάλλον με περιορισμένα έπιπλα, γη και ζώα.

Αναφορικά με τον σαρκική συνεύρευση, οι απόψεις του ίσως γίνονται αντιληπτές από την απάντησή του σε ένα μαθητή του που ρώτησε πότε οι σχέσεις είναι κατάλληλες. ''Οποτεδήποτε επιθυμείς να είσαι πιο αδύναμος σε σχέση με τον εαυτό σου'', απάντησε. Αναφέρεται επίσης ότι είπε: ''Πρέπει κάποιος να θυσιάζει στην Αφροδίτη, το χειμώνα, ποτέ το καλοκαίρι, και μόνο περιστασιακά το φθινόπωρο και την άνοιξη. Να είσαι όμως ενήμερος ότι το σεξ είναι επικίνδυνο κάθε εποχή του χρόνου και δεν είναι ποτέ καλό για την υγεία''.

Δίδασκε ότι σε θέματα δίαιτας η ποσότητα ήταν τόσο σημαντική όσο και η ποιότητα, επειδή συχνά ασήμαντες αλλαγές στην ποσότητα έχουν ισχυρά αποτελέσματα. Το κρασί, για παράδειγμα, εάν κάποιος το πιεί με μέτρο, μπορεί να είναι ωφέλιμο, σε υπερβολική όμως ποσότητα κλονίζει τον χαρακτήρα. Αυτή η διαφορά σε γενικές γραμμές αγνοείται στις τροφές στις οποίες το αποτέλεσμα είναι λιγότερο εμφανές, οτιδήποτε όμως τρώει κανείς, ισχυριζόταν, έχει βαθιά επίδραση στο νου και στο σώμα του.

Ο ίδιος ο Πυθαγόρας ήταν χορτοφάγος και παρότρυνε τους μαθητές που προσέγγιζαν τα υψηλότερα επίπεδα φιλοσοφικής επίτευξης να τρώνε αγνές αμαγείρευτες τροφές και να απέχουν από το κρέας και το κρασί. Παρόμοια στους πολιτικούς δεν επιτρεπόταν να τρώνε κρέας, από τη στιγμή που ο ρόλος τους ήταν να ορίζουν και να απονέμουν δικαιοσύνη στην κοινωνία. Πως μπορούσαν να το κάνουν αυτό, ισχυριζόταν, αν υποστήριζαν το σκοτωμό των ζώων, τα οποία είναι όχι μόνο πιο αδύναμα εκ φύσεως από ότι ο άνθρωπος, αλλά επίσης συνδέονται με εμάς μέσα από την σχέση των πάντων στη ζωή;

Το κρέας και το κρασί, παρ' όλα αυτά, επιτρεπόταν σε όσους μαθητές η ζωή τους δεν ήταν πλήρως εξαγνισμένη, όμως με περιορισμούς. Απαγορευόταν να τρώνε κρέας μόνο κατά τη διάρκεια ορισμένων περιόδων νηστείας, και δεν επιτρεπόταν ποτέ να τρώνε καρδιά η το μυαλό. Αυτά τα όργανα, ισχυριζόταν ο Πυθαγόρας, είναι η κλίμακα και η έδρα της σοφίας και της ζωής.
Στους μαθητές απαγορεύονταν και ορισμένες άλλες τροφές, για παράδειγμα αρκετά είδη ψαριών και η μολόχα - ένα λουλούδι που το θεωρούσαν σύμβολο της σχέσης μεταξύ ουρανού και Γης. Γνωστό είναι επίσης, ότι οι Πυθαγόρειοι απέφευγαν σχεδόν όλα τα όσπρια (Υπάρχει μία ευρέως επαναλαμβανόμενη ιστορία ότι μία ομάδα Πυθαγόρειων δολοφονήθηκε, όταν επέλεξαν να πεθάνουν στα ΄χερι των εχθρών τους παρά να γλιτώσουν τη σύλληψη με το να κρυφτούν σε ένα χωράφι με κουκιά). Ο Πυθαγόρας δίδασκε ότι τα κουκιά έπρεπε να αποφεύγονται γιατί, σύμφωνα με την προσωπική του εμπειρία, είχε παρατηρήσει ότι επεμβαίνουν στην καθαρή σκέψη και στα προφητικά οράματα που έρχονται ορισμένες φορές κατά την αυτοσυγκέντρωση και τα όνειρα.