Ο Clive R. Boddy του Πανεπιστημίου του
Nottingham Trent University υποστηρίζει ότι υπεύθυνοι για την πιο σοβαρή
χρηματοοικονομική κρίση, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι μερικοί ψυχοπαθείς
που κατάφεραν να πάρουν τα ηνία του Xρηματοπιστωτικού Συστήματος
Σε άρθρο του στην Journal of Business Ethics,
με τίτλο «Εταιρικοί Ψυχοπαθείς – H θεωρία της ψυχοπάθειας στην παγκόσμια
οικονομική κρίση», ο Clive R. Boddy περιγράφει τους ψυχοπαθείς οι οποίοι
ανήκουν μόλις στο 1% του πληθυσμού, ως άτομα που εξαιτίας ίσως ανώμαλης
δραστηριότητας των νευρώνων του εγκεφάλου έχουν έλλειψη συνείδησης, ελάχιστα
συναισθήματα ενώ εμφανίζουν ανικανότητα για συμπάθεια ή αντιπάθεια για άλλους
ανθρώπους. Μια χαρά, δηλαδή...
αλλά υπάρχει και συνέχεια!
Είναι ιδιαίτερα ψυχροί, υπολογιστές, άσπλαχνοι
και, με λίγα λόγια, συνιστούν απειλή για τις εταιρίες στις οποίες κατάφεραν να
εργάζονται σε θέσεις «κλειδί» και, βεβαίως, αποτελούν μεγάλη απειλή για την
κοινωνία.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά μπορεί να
εκλαμβάνονται ως επικίνδυνα ελαττώματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, δεν συμβαίνει
όμως το ίδιο και στον κόσμο του χρήματος, αφού θεωρούνται περιζήτητα προτερήματα
και αρετές!
Αλλά, πώς κατάφεραν άνθρωποι με τόσο
αλλοπρόσαλλη ψυχοσύνθεση να είναι επικεφαλής μεγάλων αμερικανικών Οίκων
Αξιολόγησης και Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων; Αυτό αναρωτιέται ο Boddy.
Κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα η εξέλιξη των
επιχειρήσεων γινόνταν με βραδύ ρυθμό και οι εργαζόμενοι δεν ήταν αναγκασμένοι να
αλλάξουν εταιρία για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία .
Έτσι, μέσα σε ένα σταθερό εργασιακό περιβάλλον
ήταν εύκολο να εντοπισθούν οι ψυχολογικά πάσχοντες εξαιτίας της κακής
διαχείρισης, του εγωισμού τους και της έλλειψης ηθικής. Στις μέρες μας, όμως, το
επιχειρησιακό περιβάλλον έχει αλλάξει και ευνοεί περισσότερο την ανέλιξη μη
υγιών ψυχολογικά ατόμων. Όπως επισημαίνει σε ένα από τα διαδικτυακά του άρθρα το
Bloomberg, η άνοδος ενός αχαλιναγώγητου καπιταλισμού από τα μέσα της δεκαετίας
του ’80 συνέβαλε στη χαοτική δομή των σύγχρονων επιχειρήσεων που περιλαμβάνει
συνεχή ανανέωση, αλλαγές και ανατροπές σε βασικό προσωπικό – όπως για παράδειγμα
στην Wall Street. Έτσι, «σκοτεινές» προσωπικότητες, χρησιμοποιώντας τη γοητεία
τους κάλυψαν την επικίνδυνη συμπεριφορά τους καταφέρνοντας σε πολλές περιπτώσεις
να φαίνονται ως ιδανικές προσωπικότητες για την καλή λειτουργία ενός
συστήματος!
O William Cohan, συγγραφέας του βιβλίου
«Χρήμα και Ισχύς: Πώς η Goldman Sachs κατάφερε να κυβερνά τον κόσμο»,
υπογραμμίζει ότι τα βαθύτερα αίτια της κρίσης θα πρέπει να αναζητηθούν στην
εποχή που άτομα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά αναρριχήθηκαν στα ανώτατα κλιμάκια
του Χρηματοπιστωτικού Τομέα .
Στο έργο του περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο
η απληστία και η αναισθησία επέτρεψαν στην Goldman Sachs να γίνει «too big to
fail» .. (πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει). Μάλιστα, ένα πρώην στέλεχος του Οίκου
Αξιολόγησης διηγείται μια ιστορία σχετικά με τον Robert Rubin, o oποίος αργότερα
έγινε υπουργός Οικονομικών του Μπίλ Κλίντον. Ο Rubin έλεγε ότι αρκούν μόλις
τρία χρόνια θητείας στην Goldman Sachs για να γίνει κάποιος ανέντιμος και
διεφθαρμένος. Ο ίδιος είχε μια σπουδαία εξέλιξη στην Goldman Sachs και στο
τέλος ήταν εκείνος που ενθάρρυνε τους συναδέλφους του στην απερίσκεπτη ανάληψη
κινδύνων!
Παρόλο που οι παραπάνω θεωρίες των Boddy –
Cohan δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί, αρκετός κόσμος πιστεύει ότι υπάρχει μια δόση
τρέλας σ’ αυτό που ζούμε το τελευταίο διάστημα, ενώ και οι δυο συγγραφείς
συμφωνούν ότι η μη εκδηλωμένη ψυχοπάθεια στελεχών του Χρηματοπιστωτικού Κόσμου
ευθύνεται κατά μεγάλο μέρος για την κρίση.
Στα συμπεράσματά τους έρχονται να προστεθούν τα
εξής:
Πριν από κάποιους μήνες, μια έρευνα Ελβετών που
δημοσιεύθηκε στο Der Spiegel, υπογράμμιζε ότι οι traders συμπεριφέρονται με
τρόπο πολύ πιο εγωιστικό απ’ ό,τι ένας μεγάλος αριθμός ψυχοπαθών. Μια άλλη
έρευνα που δημοσιεύθηκε στην Gardian αναφέρει ότι η επιμονή των ανθρώπων αυτών
για προσωπικό πλουτισμό προκάλεσε απώλεια ευγένειας, ισότητας, δικαιοσύνης ή
οποιασδήποτε συγκεκριμένης αίσθησης κοινωνικής ευθύνης. Γι’αυτό φαίνονται σαν να
κοροϊδεύουν για την καταστροφή που προκαλούν στη ζωή χιλιάδων ανθρώπων.
«Λένε ψέματα με χαμόγελο, αγνοούν την
ανάμειξη ή τη συμμετοχή τους σε γεγονότα, επιρρίπτουν τυχόν λάθη τους σε άλλους
με τρόπο πολύ πειστικό, και δεν έχουν καμία αμφιβολία για τη δική τους αξία που,
φυσικά, δεν έχουν. Από την άλλη με απερίγραπτη ικανοποίηση απομακρύνονται από
τον Αρμαγεδώνα που προκάλεσαν και τους απέφερε τεράστια κέρδη έχοντας, όμως,
πρώτα βρει έναν καινούργιο ρόλο : του συμβούλου κυβερνήσεων- και όχι μόνο- με
αποστολή να σώσουν, να περισώσουν ή να αποφύγουν μια νέα καταστροφή»,
αναφέρει το Βρετανικό έντυπο.
Οι συγγραφείς, αλλά και οι δημοσιογράφοι του
Der Spiegel και Gardian, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, εκτός από τις περγαμηνές
που θα πρέπει να έχουν χρηματιστές, τραπεζίτες και traders που προορίζoνται να
λάβουν σημαντικές αποφάσεις και να διαχειριστούν τις τύχες χιλιάδων ανθρώπων, θα
πρέπει να ελέγχονται και για το κατά πόσο είναι προικισμένοι με συναισθήματα !
Για το κατά πόσο νοιάζονται για τον συνάνθρωπό τους ! Στη Γαλλία αρχίζει και
γίνεται λόγος επ’ αυτού, ενώ δημιουργείται και μια νέα τάση στις
προσλήψεις…
Της Μαρίας Δεναξά από aixmi
