Κωνσταντίνος Τσουκαλάς

Αυτοβιογραφούμενος «εντός εαυτού και εκτός ορίων»

Το ενδιαφέρον της σειράς αυτοπαρουσιάσεων, που έχει καθιερώσει η Στοά του Βιβλίου, είναι ότι προκαλεί τους τιμώμενους ομιλητές, μέσα από τις αποκαλύψεις και τις σιωπές τους, να σχεδιάσουν, ενώπιον ζωντανού κοινού, το περίγραμμα της ζωής και του έργου τους, τοποθετούμενοι «μπροστά στις αντικριστές παγίδες της αυτοπροβολής και της ψευδοσεμνοτυφίας», όπως χαρακτηριστικά είπε χθες ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς.

Στην ομιλία του «Από την Ελληνική Τραγωδία στην παγκοσμιοποιημένη δυσφορία», ο ίδιος επέλεξε να βαδίσει αυτοβιογραφούμενος επάνω στη γραμμή που συνδέει την «Ελληνική τραγωδία», το πρώτο του βιβλίο, με το πρόσφατο «Η επινόηση της ετερότητας: “Ταυτότητες” και “διαφορές” στην εποχή της παγκοσμιοποίησης».

Στην πορεία, αναπόφευκτα, μια ολόκληρη ζωή αναλύθηκε, μεθοδικά, στα συστατικά της. Στα βιβλία («Εξάρτηση και αναπαραγωγή», «Είδωλα πολιτισμού», «Περιπέτειες σημασιών», «Πόλεμος και ειρήνη» κ.ά.), στα πρόσωπα (η φιλότεχνος μητέρα, ο νομικός και ορθολογιστής πατέρας, ο παιδικός φίλος Γιώργος Κριμπάς, ο «αδερφός» Νίκος Πουλαντζάς και ο φίλος Γιώργος Μακρής –οι ιδανικοί αυτόχειρες–, ο μέντορας Νίκος Σβορώνος), στα γεγονότα (οι σπουδές στη Νομική, η προσχώρηση στην οικογένεια της Αριστεράς, η χούντα και η αυτοεξορία στο Παρίσι, η επιστροφή στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, το πανεπιστήμιο), στις ιδέες (η μαρξιστική αφετηρία, η επίδραση του Φουκώ, η στροφή προς την κοινωνική και πολιτική θεωρία, η πεποίθηση στο τυχαίο, η πίστη ότι πάντα ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τον κόσμο και η ιστορία να αρχίσει από την αρχή), στις μεθόδους (τα έκκεντρα διαβάσματα, η διεκδίκηση της πολυτέλειας να παραμένει «ανοιχτός» σε οτιδήποτε τον κεντρίζει, η αέναη στάθμιση ανάμεσα στη σιγουριά του θεμελιωμένου και στη γοητεία του μη τεκμηριώσιμου).

Η συγκίνηση περίσσευε ανάμεσα στους αποδέκτες του βιωματικού λόγου του Τσουκαλά, μεταξύ των οποίων οι παιδικοί φίλοι και παλαιοί συνοδοιπόροι καθηγητές Μίμης Φατούρος, Γιώργος Κριμπάς, Νίκος Μουζέλης, οι νέοι φίλοι Ηλίας Νικολακόπουλος και Τάκης Καφετζής και οι παλιοί φοιτητές, που γέμισαν ασφυκτικά την Αίθουσα Λόγου της Στοάς του Βιβλίου.

Πίσω από την προσωπική αφήγηση εκτυλίχθηκε ένα οδοιπορικό στην πρόσφατη Ιστορία, που ξεκίνησε από την προδικτατορική Ελλάδα, πέρασε από τη χούντα, τον γαλλικό Μάη του ’68 και τη ζωή της ελληνικής διανόησης στο Παρίσι, έφτασε στη μεταπολιτευτική αισιοδοξία, στο «τέλος της Ιστορίας» και στη νέα αρχή, για να καταλήξει στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη δυσφορία. «Κλείνοντας το μάτι» στις ιστορικές και ιδεολογικές μας βεβαιότητες, ήταν η επαλήθευση της προλογικής θέσης του προέδρου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Γεώργιου Μπαμπινιώτη ότι «η σκέψη του Τσουκαλά μας παρακινεί να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να σκεφτεί διαφορετικά».

 

πηγή:tovima online