Γράφει η σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Νάνσυ
Ψημενάτου
«Τα χρήματα δεν φυτρώνουν πάνω σε δέντρα»! Μια φράση που ίσως πολλοί από εμάς έχουμε ακούσει στην παιδική μας η ηλικία.Τι άλλο διδαχθήκαμε όμως;
Ποια είναι η προσωπική μας στάση απέναντι στα χρήματα, την αποταμίευση, τις πιστωτικές κάρτες και τα δάνεια; Μέσο ή αυτοσκοπός; Αυτές είναι οι πρώτες ερωτήσεις που χρειάζεται να απαντήσει ο κάθε γονιός πριν αρχίσει την εκπαίδευση του παιδιού για το χρήμα, ώστε να είναι αρκετά ξεκάθαρος στο μήνυμα που θα μεταφέρει.
Η οικονομική υπευθυνότητα είναι ένα θέμα για το οποίο δεν συζητάμε πολύ συχνά. Όπως κάθε είδους υπευθυνότητα, διδάσκεται και ίσως η οικονομική κρίση να είναι μία ευκαιρία να επανεξετάσουμε τη προσωπική μας στάση και τα μηνύματα που περνάμε στα παιδιά μας.
Ξεκινάμε από τα βασικά. Μάθετε του τα χρήματα. Σιγουρευτείτε ότι αναγνωρίζει τα νομίσματα και τα χαρτονομίσματα. Μάθετε το να παίρνει τα σωστά ρέστα. Παίξτε μαζί του ή όταν ψωνίζετε αφήστε το να πάρει τα ρέστα εκείνο και να τα μετρήσει. Μιλήστε για τη διαφορά των μετρητών, των δανείων, των πιστωτικών καρτών.Η σωστή διαχείριση των χρημάτων ξεκινά νωρίς. Η προσέγγιση σε ένα 4άχρονο παιδί θα διαφέρει από αυτή ενός εφήβου αλλά είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι όσο πιο νωρίς ξεκινήσουμε την εκπαίδευση στα οικονομικά ζητήματα τόσο πιο πολύ θα αποδώσει.Να εννοείτε αυτά που λέτε.
Ο γονιός είναι ένα πρότυπο ακόμα και για τις οικονομικές συναλλαγές αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο το παιδί θα συσχετιστεί με το χρήμα. Προσπαθήστε να μην δίνετε μπερδεμένα μηνύματα. Αν για παράδειγμα λέτε: «Το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία» αλλά στο τηλέφωνο λέτε στον/στη σύζυγό σας: «Αν δεν αγοράσω και φέτος αυτές τις μπότες… θα σκάσω», τότε δίνετε ένα διπλό μήνυμα που μπερδεύει το παιδί. Αν μιλάτε για την αξία του «απλώνω το χέρι μου μέχρι εκεί που φτάνω» αλλά έχετε τρεις πιστωτικές κάρτες φορτωμένες πάλι δίνετε ένα ισχυρό διπλό μήνυμα στο παιδί. Να θυμάστε ότι ο μόνος σταθερός τρόπος για να μεταβιβάσετε τις αξίες σας σχετικά με το χρήμα είναι να τις ανακαλύψετε και να ζήσετε σύμφωνα με αυτές.
Μην ενθαρρύνετε την υπερκατανάλωση. Αν μιλάτε για συνετή χρήση των χρημάτων και αγοράζετε πολλά παιχνίδια στα παιδιά, σύντομα θα βρεθείτε μπροστά σε ένα απαιτητικό παιδί το οποίο θα δείχνει να μην νοιάζεται για το αν φυτρώνουν ή όχι τα χρήματα!
Μην σπεύδετε να αντικαταστήσετε τυχόν απώλειες ή να καλύψετε τη λανθασμένη διαχείριση των χρημάτων του παιδιού.
Είναι φυσικό το παιδί να κάνει λάθη στις πρώτες του επαφές με τα χρήματα. Μην του δώσετε παραπάνω χρήματα αν ξόδεψε το χαρτζιλίκι του μονομιάς. Αυτό δεν είναι τιμωρία. Είναι κάτι που γίνεται προς όφελος του παιδιού και με αυτό το σκοπό πρέπει να του μιλήσετε. Για παράδειγμα πείτε: « Λυπάμαι που δεν έχω άλλα χρήματα να σου δώσω για αυτή την εβδομάδα. Παρατήρησα όμως, ότι ξόδεψες όλα τα χρήματα που πήρες την Κυριακή μέσα σε δύο μέρες. Αναρωτιέμαι μήπως είναι μια καλή ιδέα να σκέφτεσαι πιο προσεκτικά τι θα ήθελες να αγοράσεις και μετά να αποφασίζεις».
Αποταμίευση. Διδάξτε στο παιδί μέσα από τον τρόπο που εσείς διαχειρίζεστε τα χρήματα σας την αποταμίευση. Δείξτε του για παράδειγμα το πώς πληρώνετε πρώτα τους λογαριασμούς του σπιτιού, πως κάνετε τα ψώνια, και πως βάζετε στην άκρη ένα ποσό για οποιαδήποτε σκοπό. Αγοράστε του έναν κουμπαρά και πείτε του ότι μπορεί να βάζει μέρος από το χαρτζιλίκι του σε αυτόν ώστε να μαζέψει χρήματα για κάτι που θέλει να αγοράσει. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο πιο κοντινός χρειάζεται να είναι ο στόχος.
Δωρεές. Ένας ακόμη σκοπός για τον οποίο μπορείτε να διαθέσετε χρήματα και να διδάξετε στα παιδιά την αξία του χρήματος είναι οι δωρεές. Να θυμάστε ότι το ποσό δεν έχει καμία σημασία. Όσο μικρό και αν είναι το ποσό που διαθέτετε, ουσιαστικά μαθαίνετε στο παιδί σας , ότι ανήκει σε μια κοινωνία ανθρώπων. Σε αυτή την κοινωνία υπάρχουν πολλά και διαφορετικά προβλήματα, στα οποία μπορούμε να γίνουμε μέρος της λύσης προσφέροντας όσα χρήματα μπορούμε να διαθέσουμε.
Αντί χρημάτων
Οι χρηματικές δωρεές, μπορούν να αντικατασταθούν με το να παρέχουμε λίγο από τον ελεύθερο μας χρόνο σε κάποια εθελοντική οργάνωση, κατά προτίμηση κάποια που να ενδιαφέρει το παιδί. Βιβλία και παιχνίδια που πια δεν χρησιμοποιεί μπορεί επίσης να τα πάει σε κάποια οργάνωση και να δει από κοντά το έργο της.
Δώρα φτιαγμένα από το χέρι του.
Ενθαρρύνετε το παιδί να φτιάχνει μικρές κατασκευές και να της δωρίζει.
Οργανώστε βραδιές διασκέδασης στο σπίτι, μαγειρεύοντας αντί παραγγέλνοντας απ’έξω. Διασκεδάστε μαγειρεύοντας όλοι μαζί. Τρώγοντας όλοι μαζί . Καθαρίζοντας όλοι μαζί.
Τέλος, βρείτε έναν ισορροπημένο τρόπο να παρουσιάζετε τα οικονομικά του σπιτιού σας ώστε το παιδί ναι να γνωρίζει το τι συμβαίνει. Πείτε τα βασικά και όχι λεπτομέρειες.
Πείτε για παράδειγμα: «Έχουμε έσοδα από το μισθό του μπαμπά και το δικό μου. Ταυτόχρονα έχουμε και έξοδα κάθε μήνα , όπως ενοίκιο , σούπερ μάρκετ κτλ.». Μην αγχώνετε το παιδί με σκοπό να το κάνετε πιο υπεύθυνο. Δεν θα γίνει πιο υπεύθυνο, θα γίνει πιο αγχωμένο! Πείτε για παράδειγμα: «Αυτό το μήνα δεν μπορούμε να σου αγοράσουμε το ποδήλατο γιατί έχουμε άλλες προτεραιότητες. Θα κοιτάξουμε τον επόμενο μήνα τι μπορεί να γίνει».
Βοηθήστε τα παιδιά να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ ανάγκης, επιθυμίας, και ευχής. Αυτό θα τα προετοιμάσει, υπεύθυνα, για τις επιλογές που θα κάνουν στο μέλλον.
