Γράφει η Χρύσα Καλαϊτζή
Οι Άγγλοι έχουν μια δημοφιλή παροιμία- better the devil you know. Το άγνωστο είναι ένα σκοτεινό μέρος και είναι λίγο στη φύση του ανθρώπου να φοβάται τα σκοτεινά μέρη- γι' αυτό άλλωστε και ανά τους αιώνες η βιομηχανία της πρόβλεψης (χαρτούδες, μέντιουμ κλπ) ανθεί. Για να αποφασίσει ένα ρίσκο, ο ανθρώπινος νους κάνει ένα ζύγι - από τη μια τοποθετείται το πόσο σημαντικό είναι για εμάς να γίνει αυτή η αλλαγή (πόσο δύσκολο είναι το παρόν και πόσο επιθυμητό το αναμενόμενο) και από την άλλη το πόση δαπάνη, ψυχική και πρακτική, πρέπει να γίνει για να αλλάξουν τα πράγματα. Ο φόβος για τις αλλαγές ή το ρίσκο, αλλά και η δειλία στον χαρακτήρα μας, είναι μια από τις αιτίες που μπορεί να γύρουν αυτή την τραμπάλα στην κατεύθυνση του status quo. Τις περισσότερες φορές όμως ο φόβος αυτός είναι υπερβολικός και οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο ότι έχουμε την τάση να μεγαλοποιούμε τις δυσκολίες. Βλέπετε, οι φαντασιώσεις μας είναι κομμένες και ραμένες πάνω στους χειρότερους φόβους μας - η πραγματικότητα όμως σπανίως είναι τόσο δύσκολη όσο την έχουμε φανταστεί.
Η μειωμένη αυτοπεποίθηση δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν ρισκάρουμε αλλαγές. Σχεδόν κανείς από εμάς δεν θα πήδαγε από την ταράτσα του δικού του κτηρίου στην ταράτσα του γειτονικού κτηρίου. Οι περισσότεροι όμως από εμάς θα τολμούσαμε το ίδιο άλμα αν μας κηνυγούσε ένα αγριεμένο λιοντάρι - αν φτάναμε να θεωρούμε το άλμα από ταράτσα σε ταράτσα την καλύτερη επιλογή μας. Ο λόγος λοιπόν που δεν πέρνουμε ένα ρίσκο είναι επειδή δεν έχουμε νιώσει την κατάσταση ως αρκετά πιεστική - είτε επειδή η κατάσταση που ζούμε όντως δεν είναι τόσο πιεστική και απλά γκρινιάζουμε εκ του ασφαλούς είτε επειδή αντί να βαθαίνουμε την κρίση, αντί να ζούμε κατάσαρκα τις δυσκολίες της σημερινής μας κατάστασης, προσπαθούμε να την απαλύνουμε αναλογιζόμενοι γύρω από το πρόβλημα. Πως θα αποφασίσει κανείς να φύγει από τον άντρα του, για παράδειγμα, αν δεν ζει μαζί του, να νιώσει στο πετσί του τις δυσκολίες και τα καλά αυτής της σχέσης; Η ζωή δεν είναι σκέψη, είναι βίωμα.
Βεβαίως, κάποιες φορές είναι απαραίτητο να πάρουμε αποφάσεις υπό πίεση. Όμως αυτές οι φορές στην πραγματικότητα είναι πολύ λιγότερες απ' ότι νομίζουμε. Το λάθος λοιπόν δεν είναι να παίρνουμε αποφάσεις υπό πίεση, αλλά το να νιώθουμε υπό πίεση χωρίς αντικειμενικά να είματε. Αν ζω με έναν άντρα για 5 χρόνια, δεν χάθηκε ο κόσμος αν ζήσω μαζί του 5 χρόνια και 6 μήνες μέχρι να πατάω γερά στην απόφασή μου να τον χωρίσω. Η πίεση δημιουργεί ένα αίσθημα άγχους, και δεν μας αφήνει να εξετάσουμε με την ψυχραιμία που πρέπει τα θέλω μας και τις εναλλακτικές μας. Μια απόφαση που θα ληφθεί υπό πίεση διατρέχει αυξημένο κίνδνο να είναι μια σπασμωδική απόφαση, μια "λύση ανάγκης" χωρίς να βρισκόμαστε σε κατάσταση ανάγκης.
Ο πολιτισμός μας, με τους γρήγορους ρυθμούς και την ανάγκη για πολλά ερεθίσματα και εμπειρίες, δεν μας αφήνει να σκεφτόμαστε αρκετά. Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για να αλλάξει αυτή η κατάρα του σύγχρονου ανθρώπου, είναι να αναγνωρίσει στον εαυτό του το δικαιωμα να προσδιορίσει τον εαυτό του - να αποφασίσει ποιός θέλει να είναι και πως θέλει να ζει. Οι φάσεις που πρέπει να κάνουμε μείζονες αλλαγές, πρέπει να είναι φάσεις στροφής "προς τα μέσα μας". Όσο λιγότερες "εξωτερικές παρεμβάσεις" δεχόμαστε, τόσο πιθανότερο είναι να καταλήξουμε σε κάτι που να μας αντιπροσωπεύει πραγματικά. Με μια εξαίρεση: το ανθρώπινο μυαλό επιδεικνύει μια εξαιρετική αντίσταση όταν πλησιάζει θέματα ταμπού, θέματα που μας πονάνε. Αν κάποιος που φοβάται την αποτυχία πρέπει να επεξεργαστεί την πιθανότητα να κλείσει το κατάστημά του, είναι πολύ πιθανό να αποφεύγει να σκεφτεί γύρω από αυτό το θέμα ή να σκέφτεται με μαζοχιστικό και έτσι αναποτελεσματικό τρόπο. Στις περιπτώσεις λοιπόν που το θέμα που μας προβληματίζει βρίσκεται κοντά στα "επώδυνα σημεία μας", καλό θα ήταν να ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού για να γίνει αυτή η διαδικασία με όσο το δυνατό αποτελεσματικότερο τρόπο.
Ο άνθρωπος αλλάζει διαρκώς. Αλίμονο αν στα 40 μας θέλουμε τα ίδια πράγματα που θέλαμε στα 20 μας. Και για να είμαστε ευτυχισμένοι, θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε αυτές τις αλλαγές. Σε τόσο μακροπρόθεσμη προοπτική λοιπόν, οι στόχοι μας θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται ώστε να καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες μας, τον καινούργιο, ωριμότερο ελπίζουμε, εαυτό μας. Οι άνθρωποι που παραμένουν προσκολημένοι σε άκαιρους στόχους (όπως και σε ξένους στόχους που απλά τους έχουν οικειοποιηθεί) απλά καταδικάζουν τον εαυτό τους στο κυνήγι μιας ματαιότητας, που ακόμη κι αν την επιτύχουν δεν θα νιώσουν την παραμικρή ευτυχία. Η καλύτερη συμβουλή που μπορούμε να δώσουμε στην περίπτωση αυτή, είναι το κλασσικό "γνώθις εαυτόν"
Μια άλλη "κακή" συνήθεια των ανθρώπων είναι πως παρότι συχνά μέμφονται τον εαυτό τους για κάθε τους αποτυχία, παραλείπουν να επιβραβεύσουν τον εαυτό τους για τις επιτυχίες τους. Ίσως επειδή δεν έχουμε αφήσει πίσω μας την παιδική μας παντοδυναμία, την αίσθηση ότι εμείς, επειδή ήμαστε πιο ικανοί από τους άλλους, μπορούμε να καταφέρνουμε τα πάντα με ευκολία, δεν συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικό και πόσο δύσκολο ήταν να μπούμε στη σχολή που μπήκαμε, να αναθρέψουμε το παιδί μας χωρίς τον πατέρα του, να οδηγήσουμε μια μακρινή διαδρομή παρά τον φόβο μας για το αυτοκίνητο. Έτσι, υποτιμούμε την δυσκολία αυτών που έχουμε επιτύχει και καταλήγουμε σε ένα μίζερο συμπέρασμα για τον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας που τελικά υποσκάπτει την πρόοδό μας, απλά και μόνο επειδή μας τσακίζει- αδίκως- την αυτοπεποίθηση. Το να επιβραβεύουμε λοιπόν τον εαυτό μας για κάθε μικρή μας επιτυχία αποτελεί αναπόσπαστο βήμα της προόδου μας. Το είδος της επιβράβευσης εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τις προτιμήσεις μας: για κάποιον μια βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής αποτελεί μια σπουδαία επιβράβευση, για κάποιον άλλο είναι καταδίκη. Τις περισσότερες φορές πάντως, ένα απλό και ειλικρινές "μπράβο" από εμάς προς εμάς αρκεί για να βάλει τα πράγματα στην σωστή πορεία.
Θεωρώ αφελές να πιστεύει κανείς πως ποτέ δεν θα αποτύχει στη ζωή του. Αυτό είναι κάτι που ενώ στην θεωρία το ξέρουμε όλοι, λίγοι έχουμε συμφιλιωθεί με αυτό, ενδεχομένως λόγω εκείνης της παιδιάστικης παντοδυναμίας που προαναφέραμε. Έτσι, ένα θεωρητικό, αλλά ουσιαστικό βήμα είναι να έχουμε στο μυαλό μας την πιθανότητα το εγχείρημά μας να αποτύχει και να έχουμε εμπεδώσει αυτή την πιθανότητα.
Σε κανέναν μας δεν αρέσει να χάνει, οπότε μια περίοδος "πένθους" μετά από μια αποτυχία είναι και εύλογη και ωφέλιμη. Το ζητούμενο όμως είναι να μην μένουμε εκεί. Το σημαντικό μετά από κάθε αποτυχία είναι το ... να κάνουμε ταμείο, να βγάζουμε δηλαδή τα σωστά συμπεράσματα για τα αίτια αυτής της αποτυχίας. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι μια αποτυχία μπορεί να μας διδάξει περισσότερα πράγματα από μια αποτυχία και έτσι είμαστε περισσότερο σοφοί στην επόμενη προσπάθειά μας, γιατί επόμενη προσπάθεια θα υπάρξει. Είτε μελαγχολήσουμε υπό το βάρος της "αναξιότητάς μας" είτε όχι, θα κληθούμε να προχωρήσουμε στη ζωή μας. Η ζωή είναι λίγο σαν το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Το να χαθούν ένας ή δύο αγώνες, όσο σημαντικοί κι αν είναι, δεν προδικάζει την εξέλιξη του πρωταθλήματος- αντιθέτως μας δείχνει και τις αδυναμίες μας και τις δυνατότητες του αντιπάλου.
πηγή:createyourself.gr
Η μειωμένη αυτοπεποίθηση δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν ρισκάρουμε αλλαγές. Σχεδόν κανείς από εμάς δεν θα πήδαγε από την ταράτσα του δικού του κτηρίου στην ταράτσα του γειτονικού κτηρίου. Οι περισσότεροι όμως από εμάς θα τολμούσαμε το ίδιο άλμα αν μας κηνυγούσε ένα αγριεμένο λιοντάρι - αν φτάναμε να θεωρούμε το άλμα από ταράτσα σε ταράτσα την καλύτερη επιλογή μας. Ο λόγος λοιπόν που δεν πέρνουμε ένα ρίσκο είναι επειδή δεν έχουμε νιώσει την κατάσταση ως αρκετά πιεστική - είτε επειδή η κατάσταση που ζούμε όντως δεν είναι τόσο πιεστική και απλά γκρινιάζουμε εκ του ασφαλούς είτε επειδή αντί να βαθαίνουμε την κρίση, αντί να ζούμε κατάσαρκα τις δυσκολίες της σημερινής μας κατάστασης, προσπαθούμε να την απαλύνουμε αναλογιζόμενοι γύρω από το πρόβλημα. Πως θα αποφασίσει κανείς να φύγει από τον άντρα του, για παράδειγμα, αν δεν ζει μαζί του, να νιώσει στο πετσί του τις δυσκολίες και τα καλά αυτής της σχέσης; Η ζωή δεν είναι σκέψη, είναι βίωμα.
Βεβαίως, κάποιες φορές είναι απαραίτητο να πάρουμε αποφάσεις υπό πίεση. Όμως αυτές οι φορές στην πραγματικότητα είναι πολύ λιγότερες απ' ότι νομίζουμε. Το λάθος λοιπόν δεν είναι να παίρνουμε αποφάσεις υπό πίεση, αλλά το να νιώθουμε υπό πίεση χωρίς αντικειμενικά να είματε. Αν ζω με έναν άντρα για 5 χρόνια, δεν χάθηκε ο κόσμος αν ζήσω μαζί του 5 χρόνια και 6 μήνες μέχρι να πατάω γερά στην απόφασή μου να τον χωρίσω. Η πίεση δημιουργεί ένα αίσθημα άγχους, και δεν μας αφήνει να εξετάσουμε με την ψυχραιμία που πρέπει τα θέλω μας και τις εναλλακτικές μας. Μια απόφαση που θα ληφθεί υπό πίεση διατρέχει αυξημένο κίνδνο να είναι μια σπασμωδική απόφαση, μια "λύση ανάγκης" χωρίς να βρισκόμαστε σε κατάσταση ανάγκης.
Ο πολιτισμός μας, με τους γρήγορους ρυθμούς και την ανάγκη για πολλά ερεθίσματα και εμπειρίες, δεν μας αφήνει να σκεφτόμαστε αρκετά. Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για να αλλάξει αυτή η κατάρα του σύγχρονου ανθρώπου, είναι να αναγνωρίσει στον εαυτό του το δικαιωμα να προσδιορίσει τον εαυτό του - να αποφασίσει ποιός θέλει να είναι και πως θέλει να ζει. Οι φάσεις που πρέπει να κάνουμε μείζονες αλλαγές, πρέπει να είναι φάσεις στροφής "προς τα μέσα μας". Όσο λιγότερες "εξωτερικές παρεμβάσεις" δεχόμαστε, τόσο πιθανότερο είναι να καταλήξουμε σε κάτι που να μας αντιπροσωπεύει πραγματικά. Με μια εξαίρεση: το ανθρώπινο μυαλό επιδεικνύει μια εξαιρετική αντίσταση όταν πλησιάζει θέματα ταμπού, θέματα που μας πονάνε. Αν κάποιος που φοβάται την αποτυχία πρέπει να επεξεργαστεί την πιθανότητα να κλείσει το κατάστημά του, είναι πολύ πιθανό να αποφεύγει να σκεφτεί γύρω από αυτό το θέμα ή να σκέφτεται με μαζοχιστικό και έτσι αναποτελεσματικό τρόπο. Στις περιπτώσεις λοιπόν που το θέμα που μας προβληματίζει βρίσκεται κοντά στα "επώδυνα σημεία μας", καλό θα ήταν να ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού για να γίνει αυτή η διαδικασία με όσο το δυνατό αποτελεσματικότερο τρόπο.
Ο άνθρωπος αλλάζει διαρκώς. Αλίμονο αν στα 40 μας θέλουμε τα ίδια πράγματα που θέλαμε στα 20 μας. Και για να είμαστε ευτυχισμένοι, θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε αυτές τις αλλαγές. Σε τόσο μακροπρόθεσμη προοπτική λοιπόν, οι στόχοι μας θα πρέπει να αναπροσαρμόζονται ώστε να καλύπτουν τις τρέχουσες ανάγκες μας, τον καινούργιο, ωριμότερο ελπίζουμε, εαυτό μας. Οι άνθρωποι που παραμένουν προσκολημένοι σε άκαιρους στόχους (όπως και σε ξένους στόχους που απλά τους έχουν οικειοποιηθεί) απλά καταδικάζουν τον εαυτό τους στο κυνήγι μιας ματαιότητας, που ακόμη κι αν την επιτύχουν δεν θα νιώσουν την παραμικρή ευτυχία. Η καλύτερη συμβουλή που μπορούμε να δώσουμε στην περίπτωση αυτή, είναι το κλασσικό "γνώθις εαυτόν"
Μια άλλη "κακή" συνήθεια των ανθρώπων είναι πως παρότι συχνά μέμφονται τον εαυτό τους για κάθε τους αποτυχία, παραλείπουν να επιβραβεύσουν τον εαυτό τους για τις επιτυχίες τους. Ίσως επειδή δεν έχουμε αφήσει πίσω μας την παιδική μας παντοδυναμία, την αίσθηση ότι εμείς, επειδή ήμαστε πιο ικανοί από τους άλλους, μπορούμε να καταφέρνουμε τα πάντα με ευκολία, δεν συνειδητοποιούμε πόσο σημαντικό και πόσο δύσκολο ήταν να μπούμε στη σχολή που μπήκαμε, να αναθρέψουμε το παιδί μας χωρίς τον πατέρα του, να οδηγήσουμε μια μακρινή διαδρομή παρά τον φόβο μας για το αυτοκίνητο. Έτσι, υποτιμούμε την δυσκολία αυτών που έχουμε επιτύχει και καταλήγουμε σε ένα μίζερο συμπέρασμα για τον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας που τελικά υποσκάπτει την πρόοδό μας, απλά και μόνο επειδή μας τσακίζει- αδίκως- την αυτοπεποίθηση. Το να επιβραβεύουμε λοιπόν τον εαυτό μας για κάθε μικρή μας επιτυχία αποτελεί αναπόσπαστο βήμα της προόδου μας. Το είδος της επιβράβευσης εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τις προτιμήσεις μας: για κάποιον μια βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής αποτελεί μια σπουδαία επιβράβευση, για κάποιον άλλο είναι καταδίκη. Τις περισσότερες φορές πάντως, ένα απλό και ειλικρινές "μπράβο" από εμάς προς εμάς αρκεί για να βάλει τα πράγματα στην σωστή πορεία.
Θεωρώ αφελές να πιστεύει κανείς πως ποτέ δεν θα αποτύχει στη ζωή του. Αυτό είναι κάτι που ενώ στην θεωρία το ξέρουμε όλοι, λίγοι έχουμε συμφιλιωθεί με αυτό, ενδεχομένως λόγω εκείνης της παιδιάστικης παντοδυναμίας που προαναφέραμε. Έτσι, ένα θεωρητικό, αλλά ουσιαστικό βήμα είναι να έχουμε στο μυαλό μας την πιθανότητα το εγχείρημά μας να αποτύχει και να έχουμε εμπεδώσει αυτή την πιθανότητα.
Σε κανέναν μας δεν αρέσει να χάνει, οπότε μια περίοδος "πένθους" μετά από μια αποτυχία είναι και εύλογη και ωφέλιμη. Το ζητούμενο όμως είναι να μην μένουμε εκεί. Το σημαντικό μετά από κάθε αποτυχία είναι το ... να κάνουμε ταμείο, να βγάζουμε δηλαδή τα σωστά συμπεράσματα για τα αίτια αυτής της αποτυχίας. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι μια αποτυχία μπορεί να μας διδάξει περισσότερα πράγματα από μια αποτυχία και έτσι είμαστε περισσότερο σοφοί στην επόμενη προσπάθειά μας, γιατί επόμενη προσπάθεια θα υπάρξει. Είτε μελαγχολήσουμε υπό το βάρος της "αναξιότητάς μας" είτε όχι, θα κληθούμε να προχωρήσουμε στη ζωή μας. Η ζωή είναι λίγο σαν το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Το να χαθούν ένας ή δύο αγώνες, όσο σημαντικοί κι αν είναι, δεν προδικάζει την εξέλιξη του πρωταθλήματος- αντιθέτως μας δείχνει και τις αδυναμίες μας και τις δυνατότητες του αντιπάλου.
πηγή:createyourself.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου