Ο ΛΑΖΟΣ (Θεσσαλία 1760)
1.Τρεις περδικούλες κάθουνταν εις την Μηλιάν επάνω.
2.Είχαν τα νύχια κόκκινα και τα φτερά γραμμένα,
3.μοιρολογούσαν κι έλεγαν, μοιρολογούν και λέγουν:
4.Θεέ μου, τι να γίνηκεν ο έξαρχος ο Λάζος
5.πού ‘ταν στον κόσμο ξακουστός, στον κόσμο ξακουσμένος.
6.Λάζε μου, τι δε φαίνεσαι τούτο το καλοκαίρι
7.να περπατείς αρματολός στο μαύρο καβαλάρης,
8.να λάμπουν τα τσαπράζια σου τα φλωροκαπνισμένα,
9.δώδεκ’ αράδες τα κομπιά στα ρούχινα γελέκια,
10.να’ χεις και στο σπαθάκι σου χούφτα μαλαγματένια,
11.να κρούει ο ήλιος την αυγήν, να κρούει το μεσημέρι;
(Α. Πάσσου, Ρωμαίικα Τραγούδια, Αθήνα 1860, LIX)
Η λαϊκή Μούσα εξύμνησε τα ηρωικά κατορθώματα των Λαζαίων, η ιστορία και η δράση των οποίων τροφοδότησε δημοτικά τραγούδια, όπως αυτό το απόσπασμα:
Οι Λαζαίοι ήταν οικογένεια κλεφτών και αρματολών, που έδρασαν στην ευρύτερη περιοχή του Ολύμπου αλλά και στη θάλασσα, πριν από την Επανάσταση του 1821 και 400 τουλάχιστον μέλη της θυσιάστηκαν στον Αγώνα. Το όνομά τους φέρει ο Πολιτιστικός Σύλλογος της Κάτω Μηλιάς Πιερίας
Ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Μηλιάς Πιερίας «ΟΙ ΛΑΖΑΙΟΙ», ιδρύθηκε το 1964 από 50 περίπου νέους Μηλιώτες, με την επωνυμία "Εθνική Μορφωτική Ένωσις Νέων Κάτω Μηλιάς", με στόχο την πνευματική και πολιτιστική καλλιέργεια και ανάπτυξη των κατοίκων του χωριού και της κοινότητας Μηλιάς γενικότερα, μέσα στα πλαίσια της ελληνορθόδοξης παράδοσης και αγωγής.
Το 1987 έγινε τροποποίηση του καταστατικού του. Τότε πήρε και το σημερινό του όνομα, Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Μηλιάς Πιερίας και την προσωνυμία «ΟΙ ΛΑΖΑΙΟΙ», προς τιμήν της περίδοξης κλεφταρματολικής οικογένειας των Λαζαίων, η οποία, για περισσότερα από 150 χρόνια, έζησε και έδρασε στην παλιά μητρόπολη των δύο χωριών, Κάτω και Μεσαίας Μηλιάς, τη Μηλιά Ολύμπου, τη σημερινή Άνω Μηλιά, «…όπου είναι οχυρόν το χωρίον, πατρίδα και καθέδρα των Λαζαίων…», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ιστορικός του Αγώνα, κοζανίτης ενθυμηματογράφος και αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης, στα Στρατιωτικά του Ενθυμήματα, τ. 1ος, σελ. 199.
Αψευδής μάρτυρας της ζωής και της δράσης τους απόμειναν τα ερείπια του ξακουστού Πύργου τους, στο επάνω μέρος του χωριού, καθώς και του σπιτιού και της θολόκτιστης βρύσης, λίγο παρακάτω, που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.
Στο χρονικό διάστημα, που πέρασε από την ίδρυσή του, ο Σύλλογος ανέπτυξε αξιόλογη δράση και η παρουσία του είναι έντονα αισθητή στο πιερικό πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Αρχικά ίδρυσε δανειστική βιβλιοθήκη και Τμήματα παραδοσιακών χορών. Στις αρχές του 1988 οργάνωσε Τμήμα Εθελοντικής Αιμοδοσίας και Τράπεζα Αίματος στο Νοσοκομείο Κατερίνης. Το 1989, επ’ ευκαιρία συμπληρώσεως 25 χρόνων ζωής, ίδρυσε χορωδία Μηλιώτικων Δημοτικών Τραγουδιών και διοργάνωσε ιστορικό συνέδριο με θέμα «Οι Λαζαίοι και η εποχή τους», τα πρακτικά του οποίου εξέδωσε σε ομότιτλο βιβλίο δύο χρόνια αργότερα. Τον ίδιο χρόνο άρχισε την οργάνωση Λαογραφικής Συλλογής, με αντικείμενα του κοντινού αλλά και του απώτερου παρελθόντος, κειμήλια τα περισσότερα των κατοίκων του χωριού, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν τον επόμενο χρόνο, την 1η Απριλίου 1990.
Το 1994 εξέδωσε και δεύτερο ιστορικό βιβλίο με τίτλο: ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΕΡΙ ΛΑΖΑΙΩΝ κλπ. (Ένα ανέκδοτο χειρόγραφο του γιατρού Γιάννη Δήμου Λάζου, για τις επαναστάσεις του 1854 και 1878 στον Όλυμπο), με έρευνα και σχόλια του εκπαιδευτικού, ιστορικού και συγγραφέα Γρηγόρη Βέλκου.
Από τις αρχές του 1995 ο Σύλλογος εκδίδει σε 1750 αντίτυπα την τρίμηνη εφημερίδα «Τα δέοντα απ’ τη Μηλιά» , η οποία μοιράζεται σε όλους τους κατοίκους των τριών χωριών και αποστέλλεται ταχυδρομικά σε όλους τους απόδημους Μηλιώτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε δημ. υπηρεσίες, Υπουργεία αλλά και φίλους της Μηλιάς και του Συλλόγου.
Η υπογραφή και η σφραγίδα (σφραγίδα-δαχτυλίδι) του Τόλιου Λάζου από έγγραφο που υπογράφτηκε στην Ι.Μ. Αγίου Διονυσίου στον Όλυμπο, από τους Ολύμπιους καπεταναίους.
Τον Απρίλιο του 2000 ο Σύλλογος απέκτησε μόνιμη, σχεδόν ιδιόκτητη στέγη, στο παλιό Δημοτικό Σχολείο Κάτω Μηλιάς, το οποίο παραχωρήθηκε από το τελευταίο Κοινοτικό Συμβούλιο Μηλιάς για χρήση και το οποίο, ύστερα από κατάλληλη επισκευή και διαρρύθμιση, μέσω του ευρωπαϊκού κοινοτικού προγράμματος Λήντερ 2, της Πιερικής-Αναπτυξιακής, μετέτρεψε σε Πολιτιστικό Κέντρο, όπου στεγάζονται πλέον η ανακαινισμένη, μοναδική στην περιοχή, Λαογραφική Συλλογή και οι λοιπές πολιτιστικές του δραστηριότητες.
Στη διάρκεια της 2/ετίας, 2002-2003, άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά η πραγματοποίηση ενός παλιού οράματος του Συλλόγου. Η αναστήλωση και ανάδειξη του ιστορικού Πύργου των Λαζαίων συμπεριλαμβανομένου και του παρακείμενου βακούφικου νερόμυλου και του περιβάλλοντος χώρου, στην παλιά μητρόπολη των χωριών, την Άνω Μηλιά, ώστε να καταστεί παμπιερικό αλλά και πανελλήνιο μνημείο Εθνικής Μνήμης και Τιμής Μακεδόνων για την Ελευθερία, ιερός τόπος προσκυνήματος και εθνικού αναβαπτισμού του κάθε Έλληνα, του κάθε ελεύθερου ανθρώπου, των αγώνων των.
Με αφορμή το τέλος του 20ού αιώνα ο Σύλλογος αφιέρωσε τα έτη 2000 & 2001 στη Μηλιά και την ιστορική της διαδρομή μέσα στο χρόνο, με σκοπό την καταγραφή του πλούσιου ιστορικού, λαογραφικού, γλωσσικού κλπ. πλούτου της μηλιώτικης Παράδοσης. Για την υλοποίηση του στόχου διοργάνωσε επιστημονικό ιστορικό συνέδριο με θέμα «Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων». Στο Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στις 7 & 8 Απριλίου 2001, ειδικοί επιστήμονες, Μηλιώτες και μη, ανέπτυξαν με επί μέρους εσηγήσεις τους, τα πορίσματα ερευνών και εργασιών τους σχετικά με τα παραπάνω θέματα. Τα πρακτικά δε του συνεδρίου, με το ανάλογο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, εκδόθηκαν σε βιβλίο, το 2004, με την ευκαιρία συμπλήρωσης σαράντα χρόνων από την ίδρυσή του (1964 -2004).
Τον Απρίλιο του 2004, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού κοινοτικού προγράμματος «Ολοκληρωμένο Προγράμμα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου (ΟΠΑΑΧ)», του άξονα 7 του Ε.Π "Αγροτική Ανάπτυξη-Ανασυγκρότηση της Υπαίθρου 2000-2006" για την "Ενίσχυση τοπικών εκδηλώσεων που σχετίζονται με τη διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε περιοχής, ο Σύλλογός μας συμμετείχε με την επενδυτική πρόταση "Καταγραφή, διάσωση, ανάδειξη προβολή και διατήρηση της μουσικοχορευτικής κληρονομιάς της Μηλιάς Πιερίας". Απότοκος του επενδυτικού αυτού σχεδίου υπήρξε η παραγωγή ενός διπλού ψηφιακού δίσκου σαράντα τεσσάρων μηλιώτικων παραδοσιακών τραγουδιών, με συνοδευτικό τομίδιο 144 σελίδων και τίτλο «Τραγουδώντας και χορεύοντας στα Πιέρια», ο οποίος κυκλοφόρησε στα αρχές Σεπτεμβρίου και παρουσιάστηκε επίσημα στα τέλη Οκτωβρίου 2005.
Τον Απρίλιο του 2006, στα πλαίσια των ετήσιων Πολιτιστικών Εκδηλώσεων «ΜΝΗΜΕΣ ΛΑΖΑΙΩΝ», πραγματοποιήθηκε το 1ο Μουσικοχορευτικό Οδοιπορικό στα Πιέρια, με τη συμμετοχή οκτώ Πολιτιστικών Συλλόγων της παραπιέριας περιοχής.
Στο Σύλλογο λειτουργούν σήμερα τα παρακάτω Τμήματα:
· Δανειστικής Βιβλιοθήκης & Νεότητας · Παραδοσιακών - Δημοτικών χορών
· Λαογραφίας (Λαογραφική Συλλογή) · Εθελοντικής Αιμοδοσίας-Τράπεζας Αίματος · Δημοτικών Τραγουδιών Μηλιάς
πηγή: διαδικτυακές πύλες πρώην Δήμου Πέτρας Πιερίας
Βικιπαίδεια και agronautes.forumieren.com
1.Τρεις περδικούλες κάθουνταν εις την Μηλιάν επάνω.
2.Είχαν τα νύχια κόκκινα και τα φτερά γραμμένα,
3.μοιρολογούσαν κι έλεγαν, μοιρολογούν και λέγουν:
4.Θεέ μου, τι να γίνηκεν ο έξαρχος ο Λάζος
5.πού ‘ταν στον κόσμο ξακουστός, στον κόσμο ξακουσμένος.
6.Λάζε μου, τι δε φαίνεσαι τούτο το καλοκαίρι
7.να περπατείς αρματολός στο μαύρο καβαλάρης,
8.να λάμπουν τα τσαπράζια σου τα φλωροκαπνισμένα,
9.δώδεκ’ αράδες τα κομπιά στα ρούχινα γελέκια,
10.να’ χεις και στο σπαθάκι σου χούφτα μαλαγματένια,
11.να κρούει ο ήλιος την αυγήν, να κρούει το μεσημέρι;
(Α. Πάσσου, Ρωμαίικα Τραγούδια, Αθήνα 1860, LIX)
Η λαϊκή Μούσα εξύμνησε τα ηρωικά κατορθώματα των Λαζαίων, η ιστορία και η δράση των οποίων τροφοδότησε δημοτικά τραγούδια, όπως αυτό το απόσπασμα:
- Τι’ ναι τούτο το κακό ,που πάθαμε οι Λαζαίοι;
- Μας χάλασε ο Βελή Πασάς, μας έκαψε τα σπίτια,
- μας πήρε τις γυναίκες μας, μας πήρε τα παιδιά μας.
Οι Λαζαίοι ήταν οικογένεια κλεφτών και αρματολών, που έδρασαν στην ευρύτερη περιοχή του Ολύμπου αλλά και στη θάλασσα, πριν από την Επανάσταση του 1821 και 400 τουλάχιστον μέλη της θυσιάστηκαν στον Αγώνα. Το όνομά τους φέρει ο Πολιτιστικός Σύλλογος της Κάτω Μηλιάς Πιερίας
Ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Μηλιάς Πιερίας «ΟΙ ΛΑΖΑΙΟΙ», ιδρύθηκε το 1964 από 50 περίπου νέους Μηλιώτες, με την επωνυμία "Εθνική Μορφωτική Ένωσις Νέων Κάτω Μηλιάς", με στόχο την πνευματική και πολιτιστική καλλιέργεια και ανάπτυξη των κατοίκων του χωριού και της κοινότητας Μηλιάς γενικότερα, μέσα στα πλαίσια της ελληνορθόδοξης παράδοσης και αγωγής.
Το 1987 έγινε τροποποίηση του καταστατικού του. Τότε πήρε και το σημερινό του όνομα, Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Μηλιάς Πιερίας και την προσωνυμία «ΟΙ ΛΑΖΑΙΟΙ», προς τιμήν της περίδοξης κλεφταρματολικής οικογένειας των Λαζαίων, η οποία, για περισσότερα από 150 χρόνια, έζησε και έδρασε στην παλιά μητρόπολη των δύο χωριών, Κάτω και Μεσαίας Μηλιάς, τη Μηλιά Ολύμπου, τη σημερινή Άνω Μηλιά, «…όπου είναι οχυρόν το χωρίον, πατρίδα και καθέδρα των Λαζαίων…», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ιστορικός του Αγώνα, κοζανίτης ενθυμηματογράφος και αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης, στα Στρατιωτικά του Ενθυμήματα, τ. 1ος, σελ. 199.
Αψευδής μάρτυρας της ζωής και της δράσης τους απόμειναν τα ερείπια του ξακουστού Πύργου τους, στο επάνω μέρος του χωριού, καθώς και του σπιτιού και της θολόκτιστης βρύσης, λίγο παρακάτω, που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.
Στο χρονικό διάστημα, που πέρασε από την ίδρυσή του, ο Σύλλογος ανέπτυξε αξιόλογη δράση και η παρουσία του είναι έντονα αισθητή στο πιερικό πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Αρχικά ίδρυσε δανειστική βιβλιοθήκη και Τμήματα παραδοσιακών χορών. Στις αρχές του 1988 οργάνωσε Τμήμα Εθελοντικής Αιμοδοσίας και Τράπεζα Αίματος στο Νοσοκομείο Κατερίνης. Το 1989, επ’ ευκαιρία συμπληρώσεως 25 χρόνων ζωής, ίδρυσε χορωδία Μηλιώτικων Δημοτικών Τραγουδιών και διοργάνωσε ιστορικό συνέδριο με θέμα «Οι Λαζαίοι και η εποχή τους», τα πρακτικά του οποίου εξέδωσε σε ομότιτλο βιβλίο δύο χρόνια αργότερα. Τον ίδιο χρόνο άρχισε την οργάνωση Λαογραφικής Συλλογής, με αντικείμενα του κοντινού αλλά και του απώτερου παρελθόντος, κειμήλια τα περισσότερα των κατοίκων του χωριού, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν τον επόμενο χρόνο, την 1η Απριλίου 1990.
Το 1994 εξέδωσε και δεύτερο ιστορικό βιβλίο με τίτλο: ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΕΡΙ ΛΑΖΑΙΩΝ κλπ. (Ένα ανέκδοτο χειρόγραφο του γιατρού Γιάννη Δήμου Λάζου, για τις επαναστάσεις του 1854 και 1878 στον Όλυμπο), με έρευνα και σχόλια του εκπαιδευτικού, ιστορικού και συγγραφέα Γρηγόρη Βέλκου.
Από τις αρχές του 1995 ο Σύλλογος εκδίδει σε 1750 αντίτυπα την τρίμηνη εφημερίδα «Τα δέοντα απ’ τη Μηλιά» , η οποία μοιράζεται σε όλους τους κατοίκους των τριών χωριών και αποστέλλεται ταχυδρομικά σε όλους τους απόδημους Μηλιώτες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε δημ. υπηρεσίες, Υπουργεία αλλά και φίλους της Μηλιάς και του Συλλόγου.
Η υπογραφή και η σφραγίδα (σφραγίδα-δαχτυλίδι) του Τόλιου Λάζου από έγγραφο που υπογράφτηκε στην Ι.Μ. Αγίου Διονυσίου στον Όλυμπο, από τους Ολύμπιους καπεταναίους.
Τον Απρίλιο του 2000 ο Σύλλογος απέκτησε μόνιμη, σχεδόν ιδιόκτητη στέγη, στο παλιό Δημοτικό Σχολείο Κάτω Μηλιάς, το οποίο παραχωρήθηκε από το τελευταίο Κοινοτικό Συμβούλιο Μηλιάς για χρήση και το οποίο, ύστερα από κατάλληλη επισκευή και διαρρύθμιση, μέσω του ευρωπαϊκού κοινοτικού προγράμματος Λήντερ 2, της Πιερικής-Αναπτυξιακής, μετέτρεψε σε Πολιτιστικό Κέντρο, όπου στεγάζονται πλέον η ανακαινισμένη, μοναδική στην περιοχή, Λαογραφική Συλλογή και οι λοιπές πολιτιστικές του δραστηριότητες.
Στη διάρκεια της 2/ετίας, 2002-2003, άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά η πραγματοποίηση ενός παλιού οράματος του Συλλόγου. Η αναστήλωση και ανάδειξη του ιστορικού Πύργου των Λαζαίων συμπεριλαμβανομένου και του παρακείμενου βακούφικου νερόμυλου και του περιβάλλοντος χώρου, στην παλιά μητρόπολη των χωριών, την Άνω Μηλιά, ώστε να καταστεί παμπιερικό αλλά και πανελλήνιο μνημείο Εθνικής Μνήμης και Τιμής Μακεδόνων για την Ελευθερία, ιερός τόπος προσκυνήματος και εθνικού αναβαπτισμού του κάθε Έλληνα, του κάθε ελεύθερου ανθρώπου, των αγώνων των.
Με αφορμή το τέλος του 20ού αιώνα ο Σύλλογος αφιέρωσε τα έτη 2000 & 2001 στη Μηλιά και την ιστορική της διαδρομή μέσα στο χρόνο, με σκοπό την καταγραφή του πλούσιου ιστορικού, λαογραφικού, γλωσσικού κλπ. πλούτου της μηλιώτικης Παράδοσης. Για την υλοποίηση του στόχου διοργάνωσε επιστημονικό ιστορικό συνέδριο με θέμα «Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων». Στο Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στις 7 & 8 Απριλίου 2001, ειδικοί επιστήμονες, Μηλιώτες και μη, ανέπτυξαν με επί μέρους εσηγήσεις τους, τα πορίσματα ερευνών και εργασιών τους σχετικά με τα παραπάνω θέματα. Τα πρακτικά δε του συνεδρίου, με το ανάλογο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, εκδόθηκαν σε βιβλίο, το 2004, με την ευκαιρία συμπλήρωσης σαράντα χρόνων από την ίδρυσή του (1964 -2004).
Τον Απρίλιο του 2004, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού κοινοτικού προγράμματος «Ολοκληρωμένο Προγράμμα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου (ΟΠΑΑΧ)», του άξονα 7 του Ε.Π "Αγροτική Ανάπτυξη-Ανασυγκρότηση της Υπαίθρου 2000-2006" για την "Ενίσχυση τοπικών εκδηλώσεων που σχετίζονται με τη διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε περιοχής, ο Σύλλογός μας συμμετείχε με την επενδυτική πρόταση "Καταγραφή, διάσωση, ανάδειξη προβολή και διατήρηση της μουσικοχορευτικής κληρονομιάς της Μηλιάς Πιερίας". Απότοκος του επενδυτικού αυτού σχεδίου υπήρξε η παραγωγή ενός διπλού ψηφιακού δίσκου σαράντα τεσσάρων μηλιώτικων παραδοσιακών τραγουδιών, με συνοδευτικό τομίδιο 144 σελίδων και τίτλο «Τραγουδώντας και χορεύοντας στα Πιέρια», ο οποίος κυκλοφόρησε στα αρχές Σεπτεμβρίου και παρουσιάστηκε επίσημα στα τέλη Οκτωβρίου 2005.
Τον Απρίλιο του 2006, στα πλαίσια των ετήσιων Πολιτιστικών Εκδηλώσεων «ΜΝΗΜΕΣ ΛΑΖΑΙΩΝ», πραγματοποιήθηκε το 1ο Μουσικοχορευτικό Οδοιπορικό στα Πιέρια, με τη συμμετοχή οκτώ Πολιτιστικών Συλλόγων της παραπιέριας περιοχής.
Στο Σύλλογο λειτουργούν σήμερα τα παρακάτω Τμήματα:
· Δανειστικής Βιβλιοθήκης & Νεότητας · Παραδοσιακών - Δημοτικών χορών
· Λαογραφίας (Λαογραφική Συλλογή) · Εθελοντικής Αιμοδοσίας-Τράπεζας Αίματος · Δημοτικών Τραγουδιών Μηλιάς
πηγή: διαδικτυακές πύλες πρώην Δήμου Πέτρας Πιερίας
Βικιπαίδεια και agronautes.forumieren.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου