Μέσα από την οικονομική κρίση της χώρας, αναδείχθηκε το μείζον θέμα της μακροχρόνιας πολιτικής κρίσης που διατηρήθηκε σε χαμηλό προφίλ επί σειρά πολλών ετών και που συνέτεινε τα μέγιστα στην δημιουργία της σημερινής κατάστασης. Μέσα στο θολό, άχρωμο και γενικότερα άβουλο (για καίριες πολιτικές) πολιτικό σκηνικό, η χώρα βρέθηκε προ πολιτικού αδιεξόδου στην πιό δύσκολη ιστορική στιγμή της. Αυτή η πολιτική αμεριμνησία, σήμερα γίνεται συνείδηση στους πολίτες, οι οποίοι όντας εγκλωβισμένοι και χωρίς ουσιαστικές πολιτικές (και οικονομικές) προτάσεις δεν μπορούν να κινήσουν διαδικασίες τέτοιες που θα σπρώξουν την χώρα μπροστά, με αποτέλεσμα ολόκληρο το κράτος (μαζί με τους πολίτες) να βυθίζεται στο πολιτικό τέλμα της κυβερνητικής ανικανότητας.Στις συζητήσεις μεταξύ των πολιτών δεν είναι λίγες εκείνες οι φορές που ακούγεται το ερώτημα - απορία: "Και ποιόν να στηρίξουμε; Αφού όλοι ίδιοι είναι...". Και αυτό ακριβώς το επιχείρημα καθιστά το τέλμα και το αδιέξοδο ακόμη μεγαλύτερο... Οι δημοσκοπήσεις (πέραν του υποκειμενικού στοιχείου που δύνανται να περιέχουν) αποδεικνύουν πως οι πολίτες δεν τολμούν να εμπιστευτούν κανέναν, αφού κανένας δεν έχει προτάσεις τέτοιες που να μην "τσακίζουν" (κυριολεκτικά) τους ίδιους. Σε αυτή την ατολμία, ο πρόεδρος της Ν.Δ. Αντώνης Σαμαράς, σε ομιλία του στην εκδήλωση της ΗΑΣΕ, κατέθεσε μία σειρά προτάσεων, υλοποιήσιμων, όπως ο ίδιος ισχυρίστηκε, οι οποίες είναι ικανές να οδηγήσουν την χώρα έξω από τον δρόμο της εξαθλίωσης που χαράχτηκε και υπόγράφτηκε από την κυβέρνηση Παπανδρέου - ΔΝΤ.
Η ομιλία του Αντώνη Σαμαρά
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα, έχω τη μεγάλη χαρά να μιλάω με ανθρώπους των επιχειρήσεων.
Δεν θα σταθώ κυρίως σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Αυτά τα ξέρετε πολύ καλά.
Δεν θα σας κουράσω με τη γνωστή απαρίθμηση των «δεινών» που μας βρήκαν και των «συμφορών» που μας απειλούν.
Θα σας μιλήσω για το ακριβώς αντίθετο: για τη διέξοδο που μπορεί να υπάρξει.
Και θα ξεκινήσω από το πώς αντιλαμβάνεται ο μέσος άνθρωπος, την πραγματικότητα, ιδιαίτερα σε δύσκολες στιγμές…
Γιατί δεν έχουμε να κάνουμε με αριθμούς μόνο. Δεν έχουμε να κάνουμε με μεγέθη μόνο. Έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους. Τους ανθρώπους πρέπει να στυλώσουμε πριν απ’ όλα. Και τη συνοχή της κοινωνίας να διασφαλίσουμε…
Ονομάσατε το θεσμό σας: «το βήμα του Ηγέτη»…
Αυτός είναι ο ρόλος του ηγέτη: Να δει τα δύσκολα έγκαιρα. Πριν εμφανιστούν. Να δείξει τις εναλλακτικές επιλογές, όταν ακόμα υπάρχουν. Και να προτείνει την καλύτερη διέξοδο από την κρίση. Και να πείσει.
Να δώσει κουράγιο κι Ελπίδα.
Να εμπνεύσει ο ίδιος εμπιστοσύνη και να δώσει σε αυτούς που τον ακούν αυτοπεποίθηση.
– Όταν, λοιπόν, αρχίζουν να εμφανίζονται τα δύσκολα ο περισσότερος κόσμος αρνείται να τα δει. Βρίσκεται σε φάση «άρνησης παραδοχής»: Σε φάση εφησυχασμού.
– Όταν προκύψουν τα δύσκολα και δεν μπορεί πια να μη τα βλέπει γύρω του, τότε οι περισσότεροι περνούν στην αντίθετη κατάσταση: Σε κατάσταση πανικού.
Ο ρόλος του ηγέτη είναι να καταπολεμά και τον εφησυχασμό πριν από την κρίση και τον πανικό μόλις ξεσπάσει η κρίση.
Επίσης, την ώρα που θα εμφανιστεί η κρίση ο περισσότερος κόσμος τείνει να καταφεύγει στις «εύκολες λύσεις»…
Κι όταν η κατάσταση επιδεινωθεί αφόρητα, τότε οι περισσότεροι, απελπισμένοι πια, πιστεύουν ότι δεν υπάρχει σωτηρία…
Ο ρόλος του ηγέτη είναι να δείξει από την αρχή ότι δεν βοηθούν οι «εύκολες λύσεις». Και στη συνέχεια, οφείλει να καταπολεμήσει την απελπισία…
Φίλες και φίλοι,
Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκαν τα σύννεφα της κρίσης, παροτρύναμε τη σημερινή Κυβέρνηση να πάρει μέτρα εγκαίρως. Ήταν το Δεκέμβριο του 2009, όταν ακόμα τα spreads βρίσκονταν γύρω στις 200 μονάδες, η Ελλάδα είχε πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, και την δάνειζαν ακόμα άνετα, σε πολύ λογικά επιτόκια.
Η κυβέρνηση αρνήθηκε να το κάνει. Και τότε και αργότερα. Προγραμμάτιζε, μάλιστα, και κοινωνικές παροχές!
Ήταν η φάση «άρνησης παραδοχής», η φάση του εφησυχασμού!
Στη συνέχεια, η ίδια η κυβέρνηση άρχισε να γυρίζει δεξιά και αριστερά – στο εξωτερικό – και να… διασύρει την Ελλάδα! Περιέγραφε τη χώρα ως «διεφθαρμένη» και την Οικονομία της ως «Τιτανικό».
Μοιραία, τα spreads εκτοξεύθηκαν και οι αγορές έκλεισαν για την Ελλάδα…
Η Κυβέρνηση τότε πέρασε από τη φάση του Εφησυχασμού στη φάση του Πανικού. Πήγε και υπέγραψε το Μνημόνιο χωρίς να διαπραγματευθεί το παραμικρό.
Μπορούσε να διαπραγματευθεί;
Ασφαλώς και μπορούσε!
Τα ελληνικά ομόλογα έχουν μεγάλη διασπορά σε όλο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Κρίση δανεισμού της Ελλάδας, θα μπορούσε να προκαλέσει πολύ σοβαρούς κραδασμούς σε όλο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Αυτό ήταν ένα διαπραγματευτικό όπλο που δεν χρησιμοποιήσαμε ποτέ.
Να το χρησιμοποιήσουμε για να επιτύχουμε τι;
Όχι βέβαια, να μας αφήσουν να δανειζόμαστε και να καταναλώνουμε ξέφρενα.
Αλλά να μας δώσουν δυνατότητα να ξεπληρώσουμε τα δάνειά μας, χωρίς να διαλύσουμε την Οικονομία της.
Δεν θέλαμε να μας κάνουν «χάρη»…
Αλλά να μας δώσουν ευκαιρία για νέο ξεκίνημα!
Το πέτυχε η Ιρλανδία! Η οποία παρά το γεγονός ότι αντιμετώπιζε θηριώδες έλλειμμα – λόγω καθίζησης των τραπεζικού της συστήματος – διαπραγματεύθηκε σκληρά λίγους μήνες αργότερα και πέτυχε να διατηρήσει τους πολύ χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές της, μόλις 12,5%! Η Ιρλανδία πιέστηκε αλλά διέσωσε την αναπτυξιακή δυναμική της. Η δική μας κυβέρνηση θυσίασε κάθε ελπίδα αναπτυξιακής προοπτικής, προσχωρώντας σε μια ασφυκτική αύξηση των φόρων. Βέβαια, μερικά απ’ αυτά που έκανε τότε, τώρα προσπαθεί να τα πάρει πίσω. Αλλά τα επανορθωτικά της μέτρα είναι «πολύ λίγα» και έρχονται «πολύ αργά»…
Το Μνημόνιο ήταν, τότε, για πολλούς η «εύκολη λύση».
Να καταφύγουμε στους εταίρους μας για «να μας σώσουν από την χρεοκοπία»! Αυτή η σκέψη επικράτησε τότε.
Εμείς απορρίψαμε την εύκολη λύση. Όχι χωρίς να διαβάσουμε το Μνημόνιο. Αλλά επειδή το μελετήσαμε προσεκτικά. Κι επειδή διαπιστώσαμε ότι δεν ήταν «μονόδρομος σωτηρίας». Ήταν αδιέξοδο ασφυξίας!
Υποτίθεται ότι χτύπαγε τη δημόσια σπατάλη. Εμείς συμφωνούσαμε απολύτως στο στόχο αυτό. Το είχαμε ήδη διακηρύξει, άλλωστε, πολύ πριν…
Αλλά η πολιτική που εφάρμοσε το Μνημόνιο δεν χτύπαγε τη σπατάλη του δημοσίου. Πετσόκοβε μισθούς και συντάξεις. Και πώς να το κάνουμε; Η σπατάλη του δημοσίου δεν οφείλεται στους συνταξιούχους των 800 ευρώ.
Υποτίθεται ότι χτύπαγε τη φοροδιαφυγή. Εμείς συμφωνούσαμε απολύτως και στο στόχο αυτό. Κι αυτόν τον είχαμε διακηρύξει πολύ πριν…
Αλλά για να χτυπήσουμε τη φοροδιαφυγή χρειαζόμαστε τέσσερα πράγματα:
- Πρώτον χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, ώστε να μειωθούν τα κίνητρα φοροδιαφυγής. Η πολιτική που εφαρμόστηκε αύξησε απότομα τους φορολογικούς συντελεστές! Και πολλαπλασίασε τα κίνητρα φοροδιαφυγής, ακόμα και από τους συνεπείς φορολογούμενους που πια δεν αντέχουν…
- Χρειαζόμαστε ακόμα, πιο απλό φορολογικό σύστημα για να κλείσουν τα «παράθυρα» της φοροδιαφυγής. Η πολιτική που εφαρμόστηκε έκανε το φορολογικό σύστημα ακόμα πιο περίπλοκο…
- Χρειαζόμαστε, επίσης, αντικειμενικοποίηση της βάσης του φορολογικού συστήματος, για να περιοριστεί η σχέση επιχειρηματία-εφοριακού. Δηλαδή για να περιορίσουμε τη δυνατότητα φοροδιαφυγής. Αλλά η πολιτική που εφαρμόστηκε έκανε το αντίθετο: έκανε πιο στενές τις σχέσεις επιχειρηματία-εφοριακού.
- Τέλος, χρειαζόμαστε πιο αυστηρά μέτρα κατά των φοροφυγάδων. Εδώ έγινε προσπάθεια. Αλλά σε συνθήκες βαθιάς ύφεσης και υπέρ-φορολόγησης δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποιος επιχειρηματίας δεν πληρώνει, γιατί δεν μπορεί και ποιος γιατί συστηματικά φοροδιαφεύγει.
Είναι κρίσιμη – και γίνεται στις περισσότερες χώρες – η διάκριση ανάμεσα στον κατά συνήθεια φοροφυγάδα που αντιμετωπίζεται ποινικά. Και τον «εξ ανάγκης» ασυνεπή, που αντιμετωπίζεται πολύ διαφορετικά.
Εδώ αυτή η διάκριση δεν γίνεται! Και ισοπεδώνονται όλοι, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να συλληφθεί κανένας, διότι οι ασυνείδητοι χάνονται μέσα στο πλήθος αυτών που πραγματικά αδυνατούν να πληρώσουν.
Η αντίρρησή μας, λοιπόν, δεν βρισκόταν στους γενικούς στόχους: να μειώσουμε τη σπατάλη του δημοσίου και να περιορίσουμε τη φοροδιαφυγή. Εκεί εμείς συμφωνούσαμε και υπερθεματίζαμε…
Η πρώτη μεγάλη αντίρρησή μας ήταν ότι με την Πολιτική του Μνημονίου, προκαλούσαν πολύ μεγαλύτερη ύφεση στην αγορά παρά μείωση του ελλείμματος.
Κι όταν η αγορά συρρικνώνεται απότομα, δεν μπορεί να παράγει έσοδα για το κράτος. Αντίθετα διογκώνει τις δαπάνες του κράτους για επιδόματα ανεργίας κλπ.
Διαπιστώσαμε, λοιπόν, ένα φαύλο κύκλο ύφεσης, που θα διατηρούσε υψηλά ελλείμματα, τα οποία στη συνέχεια θα απαιτούσαν πρόσθετα περιοριστικά μέτρα. Που με τη σειρά τους θα προκαλούσαν ακόμα βαθύτερη ύφεση και θα διατηρούσαν τα ελλείμματα υψηλά, παρά τις θυσίες…
Αυτή η πρόβλεψή μας επαληθεύθηκε. Και η ύφεση το τελευταίο τρίμηνο του 2010 έτρεχε με 6,6%, έναντι πρόβλεψης για όλο το χρόνο κάτω του 4%. Και η ανεργία άγγιξε πια το 15%, τον Ιανουάριο του 2010. Έναντι πρόβλεψης όχι πάνω από 12,5%.
Η δεύτερη μεγάλη διαφωνία μας ήταν ότι η Πολιτική του Μνημονίου προέβλεπε μεγάλη αύξηση του χρέους. Παρά τις θυσίες…
Για να μη σας κουράσω με τις διάφορες προβλέψεις που κάθε τόσο αλλάζουν, ο σχεδιασμός ήταν σε τέσσερα χρόνια το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ να εκτοξευθεί από το 127% στο 157%!
Μια εξυγίανση που αυξάνει το χρέος τόσο πολύ και τόσο απότομα, δεν είναι εξυγίανση! Είναι «φάρμακο»… χειρότερο από την αρχική ασθένεια.
Αν εσάς σας καλούσαν να εγκρίνετε ένα σχέδιο δήθεν «εξυγίανσης» μιας εταιρίας, που προέβλεπε μέσα σε τρία χρόνια να συμπιέσει ασφυκτικά την παραγωγική βάση της και, ταυτόχρονα, να διογκώσει απότομα την δανειακή της επιβάρυνση θα το εγκρίνατε;
Το ερώτημα που θέσαμε ήταν απλό: όταν παγιδεύεται η χώρα σε ύφεση και όλο μεγαλύτερη ύφεση, πως θα ξεπληρώσει χρέη και όλο μεγαλύτερα χρέη;
Από τη μια πλευρά η κυβέρνηση προσπαθούσε με ασφυκτικούς περιορισμούς να μειώσει το έλλειμμα κι από την άλλη φούσκωνε υπέρμετρα το χρέος που διογκώνει τα μελλοντικά ελλείμματα!
Παγιδευόμαστε, λοιπόν, και σε ένα δεύτερο φαύλο κύκλο: υπερχρέωσης και υψηλών ελλειμμάτων, που παράγουν όλο και υψηλότερα ελλείμματα όλο και μεγαλύτερο χρέος.
Αυτούς τους δύο φαύλους κύκλους επισημάναμε: της ύφεσης που τροφοδοτεί τα τρέχοντα ελλείμματα υψηλά. Και της υπερχρέωσης που τροφοδοτεί τα μελλοντικά ελλείμματα.
Η κριτική μας επαληθεύθηκε πλήρως. Για να σας πω την αλήθεια, επαληθεύθηκε νωρίτερα απ’ ό,τι υπολογίζαμε αρχικά.
Ήδη με την ομολογία σοβαρής υστέρησης εσόδων που σημειώθηκε το πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς επιβεβαιώνεται ότι η σημερινή πολιτική περισσότερο αυξάνει την ύφεση παρά μειώνει το έλλειμμα.
Και σε ό,τι αφορά την κριτική μας για τη δυναμική χρέους-ελλειμμάτων κι αυτό επιβεβαιώθηκε πλήρως: Δεν θα μιλάγαμε σήμερα για «επιμήκυνση» του χρόνου αποπληρωμής για το χρέος που πέρσι υπογράψαμε, ούτε για μείωση επιτοκίου, που επίσης πέρσι υπογράψαμε, αν η πολιτική του Μνημονίου έβγαινε. Χρειάζεται τροποποίηση στους όρους διαχείρισης του χρέους, γιατί δεν βγαίνει! Όπως ακριβώς προειδοποιούσαμε πέρσι…
Εμείς, όμως, τότε δεν βιαστήκαμε να προσυπογράψουμε την εύκολη λύση. Αναζητήσαμε την πραγματική διέξοδο:
- Με Ανάκαμψη σε πρώτη φάση, ώστε να χτυπηθεί μαζί με το έλλειμμα και η ύφεση. Να αυξηθούν τα έσοδα και σπάσει ο πρώτος φαύλος: της ύφεσης που τροφοδοτεί ελλείμματα.
- Με μέτρα Ανάπτυξης, ώστε να αλλάξει το κλίμα.
- Και με ταυτόχρονο απευθείας περιορισμό του χρέους ώστε να σπάσει και ο δεύτερος φαύλος κύκλος της υπερχρέωσης.
- Και με κάποια επανορθωτικά μέτρα, ώστε να αποκατασταθεί η αίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και να υποχωρήσουν οι κοινωνικές εντάσεις.
Φίλες και φίλοι,
Δεν θα σας κουράσω με λεπτομέρειες.
Θα σας δώσω μόνο ένα αδρό περίγραμμα αυτό που λέμε: «διέξοδος από την κρίση με Ανάκαμψη και Ανάπτυξη»:
* Πρώτον, να πολεμήσουμε την ύφεση άμεσα. Γίνεται αυτό;
Ασφαλώς και γίνεται. Με μέτρα μηδενικού ή ελάχιστου δημοσιονομικού κόστους.
Έχουμε προτείνει πολλά. Πρόκειται για απλή ενεργοποίηση εργαλείων που έχει ήδη στη διάθεσή του το κράτος: Όπως το ΕΣΠΑ, που σήμερα παρουσιάζει ένα από τους τελευταίους ρυθμούς απορροφητικότητας στην Ευρώπη. Ενώ υπήρχε και υπάρχει η δυνατότητα να αναβληθεί η συμμετοχή εθνικών πόρων στα πρώτα χρόνια, μέχρι να ξεπεραστεί η ύφεση. Και να γίνει η διαδικασία με balloon payment και μάλιστα με πλήρη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ή όπως συμβάσεις παραχώρησης περιφερειακών λιμανιών και αεροδρομίων με απόλυτη διαφάνεια. Ή με μέτρα όπως η επιδότηση του επιτοκίου για την πρώτη κατοικία κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες για δέκα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι θα πάρει μπροστά η Οικοδομή και το κράτος θα αρχίσει να καταβάλει μετά από δύο χρόνια ποσά πολύ μικρότερα από όσα θα εισπράξει από ΦΠΑ κλπ. την πρώτη κρίσιμη διετία. Και θα δουλέψουν και τα 130 επαγγέλματα που σχετίζονται άμεσα με την Οικοδομή.
Ή όπως η κατάργηση του «πόθεν έσχες» για την κατοικία γενικώς – κι όχι μόνο για την πρώτη κατοικία -για πέντε χρόνια. Πράγμα που δεν κοστίζει τίποτε, γιατί ούτε κατασκευές γίνονται σήμερα ούτε αγοραπωλησίες.
Ή όπως μέτρα διευκολυντικά για την Ναυτιλία και τον Τουρισμό, τις δύο «ατμομηχανές» της Οικονομίας μας. Τις οποίες, αντί να τις στηρίζουν κατά προτεραιότητα σε εποχή κρίσης, τις… ταλαιπωρούν απίστευτα! Κατάργησε η κυβέρνηση τα σχετικά υπουργεία. Κι ύστερα τα αποκατέστησε! Τα μπέρδεψε πάλι και τις αρμοδιότητές τους δεν τις έχει ξεχωρίσει ακόμα. Και αύξησε το ΦΠΑ στον Τουρισμό, για να τον μειώσει αργότερα, όταν χάθηκε η σαιζόν του 2010.
* Δεύτερον, μέτρα που εξασφαλίζουν ρευστότητα.
Πριν απ’ όλα, να δώσει το κράτος, κατά απόλυτη προτεραιότητα, αυτά που χρωστάει στις επιχειρήσεις. Γιατί πρώτο το κράτος οφείλει να αντιληφθεί ότι, αν δεν πληρώνει δεν θα εισπράττει. Σήμερα ο «σημαιοφόρος» του περιβόητου «δεν πληρώνω-δεν πληρώνω» είναι το ίδιο το Δημόσιο! Από τα 10 δισεκατομμύρια που χρωστάει το κράτος στους ιδιώτες τα 4 δισεκατομμύρια είναι ληξιπρόθεσμες οφειλές του 2010. Αυτά τουλάχιστον πρέπει να επιστραφούν άμεσα. Κι όπου χρειάζεται, με συμψηφισμό οφειλών. Αυτό θα δώσει ανάσα ρευστότητας στην αγορά.
* Τρίτον, μεγάλη φορολογική μεταρρύθμιση.
Αναφέρθηκα ήδη προηγουμένως: Μείωση φορολογικών συντελεστών, εξαπλούστευση του φορολογικού συστήματος, αντικειμενικοποίηση της φορολογικής βάσης.
Δεν έχει νόημα να μιλάμε για ο,τιδήποτε άλλο, όταν σήμερα με τις φορολογικές επιδρομές του τελευταίου ενάμιση χρόνου, διώξαμε χιλιάδες επιχειρήσεις.
Σήμερα η κυβέρνηση σιωπηλά παίρνει πίσω το σύνολο σχεδόν των φορολογικών «μεταρρυθμίσεων» που έκανε τον τελευταίο χρόνο. Η ζημιά όμως, έχει ήδη γίνει. Γιατί όσοι έφυγαν δεν ξανάρχονται εύκολα. Κι όσοι έκλεισαν δεν ξανανοίγουν…
Χρειάζεται η φορολογική μεταρρύθμιση να γίνει πιο θαρραλέα και συνολικά. Και να καταργηθούν οι στρεβλώσεις που υπάρχουν. Όμως, η κυβέρνηση πολλαπλασίασε τις στρεβλώσεις: Για παράδειγμα, σήμερα η φορολόγηση των καταθέσεων είναι πολύ μικρότερη απ’ ό,τι η φορολόγηση μερισμάτων. Γιατί κάποιος να αναλάβει επιχειρηματικό ρίσκο, όταν μπορεί με πολύ μικρότερη φορολόγηση να έχει τα λεφτά του στην Τράπεζα; Δεν θέλουμε επενδύσεις. Τιμωρούμε την επιχειρηματικότητα; Πάντως, σίγουρα δεν την ενθαρρύνουμε…
* Τέταρτον, να μειώσουμε σταδιακά τις ασφαλιστικές εισφορές.
Γιατί το μη μισθολογικό εργοδοτικό κόστος στην Ελλάδα είναι εκείνο που επιβαρύνει κυρίως την ανταγωνιστικότητα της.
Να καταλάβουμε, επί τέλους, ότι με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές θα εισπράξουμε μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα. Και με χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές τα Ταμεία θα εισπράξουν περισσότερα. Μόνο έτσι θα χτυπηθεί και η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή και τα λουκέτα και η ανεργία και η μαύρη εργασία. Και η κρίση των ασφαλιστικών Ταμείων…
* Πέμπτον, να τολμήσουμε όλες εκείνες τις αληθινές διαρθρωτικές αλλαγές που θα ξεμπλοκάρουν την ελληνική οικονομία – κυρίως θα πλήξουν τη γραφειοκρατία:
– Όπως το συμψηφισμό οφειλών από και προς το Δημόσιο. Δεν μπορεί όταν ο ιδιώτης χρωστάει να τον χρεώνουν με τόκο και να τον παραπέμπουν σε αυτόφωρο, ενώ όταν του χρωστάει το Δημόσιο να τον πληρώνει όποτε θέλει και αν θέλει!
Δεν μπορούν να κλείνουν επιχειρήσεις διότι τους οφείλει το δημόσιο και δεν τους πληρώνει.
Ο συμψηφισμός οφειλών από και προς το Δημόσιο μπορεί να γίνει αμέσως. Και να δώσει μεγάλη ανακούφιση στην αγορά. Αλλά και μεγάλη ρευστότητα και πολλές ανάσες.
Αν γνωρίζει ο ιδιώτης ότι το κράτος είναι εντάξει απέναντί του χωρίς τη μεσολάβηση διαφόρων υπηρεσιών, υπαλλήλων, «κυκλωμάτων», «ημετέρων» και «γρηγορόσημων», θα είναι και ο ίδιος πιο εντάξει στις υποχρεώσεις του.
Ο συμψηφισμός τα κάνει όλα αυτά αυτόματα και – το κυριότερο – απρόσωπα! Αν το τολμήσουμε, θα είναι από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις που έχουν γίνει ποτέ στη Δημόσια Διοίκηση.
Το συμψηφισμό αυτό, αφότου τον προτείναμε, τον προσπάθησε η κυβέρνηση. Αλλά έβαλε τόσα «σκαλοπάτια» και τόσους περιορισμούς που τον ακύρωσε στην πράξη. Χώρια που δεν έδειξε καμία διάθεση να εξοφλήσει τις δικές τις υποχρεώσεις κι έτσι ουσιαστικά τον ματαίωσε…
– Παράλληλα να απλοποιηθεί η σχέση Πολίτη-Κράτους. Κι όταν το Δημόσιο απαιτεί κάποιο στοιχεία από άλλη δημόσια υπηρεσία, να τα βρίσκει το ίδιο ηλεκτρονικά. Αυτό γίνεται απλά με δικτύωση όλων των δημοσίων υπηρεσιών μεταξύ τους. Έργο για το οποίο υπάρχει η υποδομή και η ανθρώπινη ειδίκευση.
Αρκούν τρείς αριθμοί για να γίνουν όλες οι δουλειές με το δημόσιο: Ο αριθμός ταυτότητος, το ΑΦΜ και το ΑΜΚΑ. Δεν χρειάζεται τίποτε άλλο.
Η κυβέρνηση, αφότου το ανακοινώσαμε, προχώρησε στην εξαγγελία «κάρτας πολίτη». Και έμπλεξε το θέμα σε «νέες περιπέτειες»…
Εμείς προτείναμε να μειώσουμε το κόστος συναλλαγής του πολίτη με το κράτος. Και να το κάνουμε πιο απλό και πιο γρήγορο.
Η κάρτα πολίτη το έμπλεξε, αύξησε το κόστος για το Δημόσιο, και το καθυστερεί.
* Έκτον, να στηρίξουμε την επιχειρηματικότητα – όχι να την τιμωρούμε:
– Όταν εξαγγέλλουμε κάθε τόσο «έκτακτες εισφορές», τιμωρούμε την επιχειρηματικότητα. Την πρώτη φορά το κράτος κάποιους στριμώχνει και τους τα παίρνει. Τη δεύτερη τους διώχνει. Και την τρίτη δεν βρίσκει τι να φορολογήσει, ούτε τακτικά ούτε έκτακτα.
– Όταν διαχωρίζουμε τα κέρδη σε «διανεμόμενα» και «αδιανέμητα», τιμωρούμε την επιχειρηματικότητα. Γιατί είναι σαν να λέμε ότι οι επιχειρηματίες έχουν δικαίωμα να βγάζουν κέρδη μόνον όταν τα επαν-επενδύουν. Πώς περιμένουμε έτσι να έλθουν νέες επιχειρήσεις (περίπτωση Ορεστιάδας);
– Όταν φορολογούμε πολύ υψηλότερα τα παραγωγικά κέρδη των επιχειρήσεων από τα εισοδήματα των καταθετών, τότε τιμωρούμε την επιχειρηματικότητα. Κυρίως τιμωρούμε αυτούς που παίρνουν επιχειρηματικό ρίσκο σε όφελος εκείνων που απλώς «παρκάρουν» τα χρήματά τους και περιμένουν να εισπράξουν τόκους.
Να στηρίξουμε την επιχειρηματικότητα. Και να την απενοχοποιήσουμε!
* Έβδομον, να αξιοποιήσουμε την ακίνητη περιουσία του Δημοσίου.
Η οποία κρύβει τεράστιες αξίες και υπεραξίες. Και η οποία σήμερα παραμένει ανενεργή, τη σφετερίζονται κυκλώματα επιτηδείων, εντός κι εκτός Δημοσίου, ή περιμένει τον… καταπατητή της.
Για πρώτη φορά πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα έθεσε στην πολιτική ατζέντα το ζήτημα της ανεκμετάλλευτης ακίνητης περιουσίας. Η οποία, στο τμήμα της που είναι σήμερα γνωστό, χωροθετημένο και αξιολογημένο, ξεπερνά τα 300 δισεκατομμύρια σε αντικειμενική αξία!
Στην αρχή μας αμφισβήτησαν τα μεγέθη. Ύστερα τα αποδέχθηκαν πλήρως. Στη συνέχεια μας ειρωνεύθηκαν. Ύστερα παραδέχθηκαν ότι μπορούμε να αντλήσουμε σημαντική ρευστότητα και ετήσια δημόσια έσοδα. Και τώρα κοντεύουν να περάσουν στο αντίθετο άκρο: Εκεί που δεν ήθελαν να ακούσουν τίποτε για αξιοποίηση, τώρα πιέζονται να αποδεχθούν εκποίηση!
Τονίσαμε ότι το Δημόσιο μπορεί να δημιουργήσει αξίες και υπεραξίες από τα ανεκμετάλλευτα ακίνητά του. Και αυτά δεν πρέπει να τα χαρίσει σε ιδιώτες πουλώντας. Μπορεί να αντλήσει έσοδα ετήσια, ώστε να περιορίσει τα ελλείμματά του και να καλύπτει τις δαπάνες για τόκους. Μπορεί ακόμα να προεισπράξει κάποια απ’ αυτά τα έσοδα των επομένων ετών. Κι έτσι να μειώσει απευθείας το χρέος που σήμερα αυξάνεται ανεξέλεγκτα.
– Πριν απ’ όλα, το κράτος πρέπει να καθαρίσει τα ανεκμετάλλευτα ακίνητά του: να καθαρίσει τους τίτλους τους, να προσδιορίσει χρήσεις και συντελεστές εκμετάλλευσης και να τα απαλλάξει από πάσης φύσεων «εκκρεμότητες». Ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν ως real estate development, όχι ως μεμονωμένα οικόπεδα. Κι έτσι να μεγιστοποιηθεί η αξία τους. Κι αυτό μπορεί να το κάνει νομοθετώντας!
– Ύστερα μπορεί να προεισπράξει σημαντικό μέρος των αναμενομένων μελλοντικών εσόδων τους με μεθόδους bridge financing – με προχρηματοδότηση. Και παράλληλα να ξεκινήσει τη διαδικασία εκμετάλλευσης με πολλούς τρόπους: με ενοικίαση, μακροχρόνιο leasing, Αμοιβαία Κεφάλαια ακινήτων και Εταιρίες Holding Ακινήτων. Έτσι δώσαμε απάντηση σε δύο καίρια ερωτήματα:
Πώς μπορείς να βρεις ρευστότητα σχετικά σύντομα από τα ακίνητα αυτά, πριν αρχίσει η εκμετάλλευση και χωρίς να χρειαστεί να πουλήσεις.
Τέλος, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου θα υποκινήσει και την ίδια την Ανάπτυξη, αφού οι χρήσεις που θα προσδιοριστούν μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση σε οικονομικές δραστηριότητες και κλάδους, όπως ο εξειδικευμένος Τουρισμός, ο θεματικός Τουρισμός κλπ.
* Και κάτι τελευταίο: Κλαδικά Αναπτυξιακά προγράμματα.
Που προωθούν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες συνδέοντας περιοχές της χώρας με παραγωγικούς κλάδους. Όπως για παράδειγμα η άρση του cabbotage και τα Δωδεκανησα. Ο αρχιπελαγικός Τουρισμός και οι Κυκλάδες, τα Επτάνησα και οι Σποράδες. Με τις μαρίνες που πρέπει να γίνουν και τον «τουρισμό του «γιότινγκ» που μπορεί να αναπτυχθεί. Όπως η καθετοποίηση προϊόντων κτηνοτροφίας, γαλακτομικών κλπ. και η ορεινή Ελλάδα, η Ήπειρος κλπ. Όπως η βιολογική γεωργία και η επεξεργασία εμπορία των προϊόντων της, για να μη μιλήσω για το κρασί και το λάδι. Ή όπως ο κλάδος των ιαματικών, αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, όπου όλη η Ελλάδα έχει τεράστιο διεθνές συγκριτικό πλεονέκτημα, το οποίο ούτε η ίδια δεν ξέρει καλά-καλά. Όπως οι συνέργειες ανάμεσα στον Πολιτισμό και τον ποιοτικό εξειδικευμένο Τουρισμό. Που μπορεί να φέρει πολλαπλάσιους επισκέπτες απ’ ό,τι σήμερα σε εκσυγχρονισμένα μουσεία και αναβαθμισμένους αρχαιολογικούς χώρους.
Όλα αυτά τα ψάχνουμε, τα προχωράμε, τα επεξεργαζόμαστε στις λεπτομέρειές του. Βλέπουμε τι γίνεται έξω. Και διαπιστώνουμε τι θα μπορούσαμε να κερδίζουμε αν κάναμε κι εδώ ένα μέρος απ’ όσα γίνονται έξω. Και από χώρες που δεν διαθέτουν τον πλούτο της Ελλάδας σε μια σειρά αναπτυξιακούς τομείς.
Φίλες και φίλοι,
Όλα αυτά, που σας ανέφερα μόνον ενδεικτικά, σκιαγραφούν μια στρατηγική με τρία σκέλη:
- Χτυπάμε ταυτόχρονα το έλλειμμα και την ύφεση, ώστε να μειωθεί πραγματικά και γρήγορα το ίδιο το έλλειμμα.
- Χτυπάμε ταυτόχρονα το έλλειμμα και το χρέος, ώστε να ανακόψουμε τη ολέθρια δυναμική ελλειμμάτων-χρέους, που έχει ξεφύγει σήμερα από κάθε έλεγχο.
- Δεν σταματάμε τη μάχη για τον περιορισμό του ελλείμματος. Αλλά το κάνουμε με «στοχευμένους» τρόπους, όχι με «οριζόντιες» περικοπές και «οριζόντιες» φοροεπιδρομές. Εδώ η φράση κλειδί είναι: «Στοχευμένα, όχι οριζόντια»!
Η λογική «κόβω ό,τι νομίζω ότι περισσεύει» δεν είναι οικονομική λογική. Είναι λογική… Προκρούστη!
Και ο χασάπης κόβει κρέας και ο χειρουργός κόβει κρέας. Αλλά οι δύο δεν είναι το ίδιο πράγμα: Ο χασάπης τεμαχίζει. Ο χειρουργός σώζει ζωές!
– «Οριζόντια» μέτρα είναι με τη λογική του χασάπη:. Ακρωτηριάζουν την Οικονομία και την Κοινωνία.
– «Στοχευμένα» μέτρα είναι με τη λογική του χειρουργού. Εντοπίζουν το πρόβλημα και το απομονώνουν. Δεν ακρωτηριάζουν.
Χτυπάμε το έλλειμμα με στοχευμένα, όχι με οριζόντια μέτρα.
Χτυπάμε την ύφεση, ταυτόχρονα με το έλλειμμα, για να καταφέρουμε αληθινά να το περιορίσουμε.
Και μειώνουμε το χρέος απευθείας, ταυτόχρονα με τον περιορισμό του ελλείμματος.
Φίλες και φίλοι,
Το δικό μας Σχέδιο αν εφαρμοστεί ολόκληρο και άμεσα – όχι τμηματικά, όχι αποσπασματικά, όχι σταδιακά – μπορεί να επιτύχει:
Επανεκκίνηση της Οικονομίας - Ανάκαμψη και έλεγχο των ελλειμμάτων.
Μένει ένα ακόμα στοιχείο: Η μακροχρόνια και διατηρήσιμη Ανάπτυξη.
Εδώ θα σας αναφέρω τρείς έννοιες κλειδιά:
- Αλλαγή παραγωγικού μοντέλου.
- Ανταγωνιστικότητα, δηλαδή εκμετάλλευση συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει σήμερα η Ελλάδα και μένουν ανενεργά κι αυτά.
- Και τέλος, Εξωστρέφεια.
Αλλαγή παραγωγικού μοντέλου σημαίνει τέρμα η αναδιανομή δανεικών, σημαίνει ανάπτυξη παραγωγικών τομέων και κλάδων με εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδα και με εξωστρέφεια.
Υπάρχουν τρείς χώρες που δείχνουν ότι σχετικά μικρές οικονομίες, μπορούν να επιτύχουν μεγάλα αναπτυξιακά επιτεύγματα σε σύντομο χρόνο:
* Η Φινλανδία, για παράδειγμα, πριν τρείς δεκαετίες ήταν μια μικρή, σχετικά φτωχή χώρα. Κατάφερε να γίνει, σε λιγότερο από τρείς δεκαετίες, μια από τις πλουσιότερες και πιο ανταγωνιστικές στον κόσμο. Ποιο ήταν το «μυστικό» της; Επένδυσε στην Παιδεία και στην Ποιότητα.
* Η Δανία, επίσης μικρή, κατάφερε κι αυτή να γίνει μια από τις πιο πλούσιες στην Ευρώπη, γιατί επένδυσε στην πλήρη εκμετάλλευση των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων στην πρωτογενή παραγωγή, στην καθετοποίηση, στις υπηρεσίες και, ασφαλώς, στην Ποιότητα.
* Τέλος, η Ιρλανδία, η οποία αντιμετωπίζει κι αυτή σοβαρά προβλήματα σήμερα, λόγω σφαλμάτων που έκανε και υπερβολών στο χρηματο-οικονομικό τομέα. Αλλά η Ιρλανδία, παρά την κρίση της, κατάφερε να διασώσει την αναπτυξιακή της δυναμική! Πόνταρε κι εκείνη στα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και στις υπηρεσίες της. Πόνταρε ακόμα στην Ποιότητα και στην Εκπαίδευση. Καθώς και στο γεγονός ότι είναι χώρα-μεταίχμιο ανάμεσα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Μπορεί και η Ελλάδα να επενδύσει στην Ποιότητα, μπορεί και η Ελλάδα να επενδύσει στον πιο σημαντικό παραγωγικό πόρο: στους ανθρώπους της, δηλαδή στην Παιδεία.
Μπορεί και η Ελλάδα να επενδύσει στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της γης της, της θέσης και της φύσης της. Και στην καθετοποίηση…
Ό,τι σωστό έκανε καθεμία από τις χώρες αυτές ξεχωριστά, η Ελλάδα μπορεί να τα κάνει όλα μαζί! Και ταυτόχρονα να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι βρίσκεται κι αυτή στο «μεταίχμιο» Ευρώπης- Μέσης Ανατολής. Πράγμα που, αντί να αναδεικνύει το ρόλο μας, μέχρι στιγμής μεγιστοποιεί μόνο κινδύνους για μας.
Κι αυτό είναι το τελικό μου μήνυμα απόψε – μήνυμα Ελπίδας:
Η Ελλάδα δεν είναι «τελειωμένη υπόθεση». Η Ελλάδα είναι σήμερα, πράγματι, υπερχρεωμένη. Αλλά είναι, δυνητικά, πολύ πλούσια χώρα!
Έχει αναξιοποίητα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Έχει ανθρώπινο δυναμικό και επιχειρήσεις που μεγαλουργούν παντού στον κόσμο και μαραζώνουν στην ίδια την πατρίδα τους. Έχει περιουσιακά στοιχεία που παραμένουν αδρανή και ανεκμετάλλευτα.
Κι από την άλλη πλευρά υπάρχει μια κρατική γραφειοκρατία που πνίγει τα πάντα. Και που, παρά τις υποσχέσεις, δεν άλλαξε. Χειροτέρεψε!
Δεν πνίγει μόνο τις παραγωγικές πρωτοβουλίες. Πνίγει και την απονομή Δικαιοσύνης. Κι έτσι υποθέσεις που παντού αλλού τελεσιδικούν μέσα σε ένα χρόνο το πολύ, εδώ χρειάζονται πολλά-πολλά χρόνια…
Όλα αυτά πνίγουν τη χώρα. Πνίγουν κάθε δημιουργικότητά της. Πνίγουν κάθε ανταγωνιστική δυνατότητά της.
Όλα αυτά είναι «βρόγχοι» γύρω από το λαιμό της…
Όλα αυτά είναι «βαρίδια» στα πόδια της.
Προτείνω, λοιπόν, να κόψουμε τους βρόγχους που την πνίγουν.
Να την απαλλάξουμε από τα βαρίδια στα πόδια της.
Και τότε να δείτε τι μπορεί να καταφέρει…
Το λέω, λοιπόν, ανοιχτά: Σας θέλουμε δίπλα μας. Χρειαζόμαστε τις ιδέες σας. Τις υποδείξεις σας…
Είμαστε το κόμμα της Ανάπτυξης.
Και θέλουμε μαζί μας τους «μοχλούς», τους ηγέτες της Ανάπτυξης.
Δεν έχω να σας πω τίποτε άλλο. Είστε αυτοδημιούργητοι, είστε μορφωμένοι, είστε έμπειροι, είστε «της πιάτσας»…
Ξέρετε τι χρειάζεται αυτός το τόπος: Όραμα, Σχέδιο, Προοπτική.
Ξέρετε τι χρειάζεται αυτός ο λαός. Πίστη ότι μπορεί να ξεπεράσει την κρίση, Εμπιστοσύνη στους ηγέτες του και στον εαυτό του.
Και Ελπίδα! Που τα συνοψίζει όλα.
Εμείς όλα αυτά δεν τα επικαλούμαστε ρητορικά.
Τα δουλεύουμε συνεχώς!
Τα προωθούμε και τα χτίζουμε. Συστηματικά:
Βήμα-βήμα. Λιθαράκι-λιθαράκι.
Εμείς δεν τάζουμε στους πάντες τα πάντα.
Δεν ζητάμε εκλογές κάθε τόσο.
Δεν βιαζόμαστε να «αρπάξουμε» την κυβέρνηση, πάση θυσία, για να κυβερνήσουμε ένα-δύο τέρμινα…
Χτίζουμε μια κοινωνική πλειοψηφία και μια λαϊκή εντολή για να αλλάξουμε την Πατρίδα μας.
Σε αυτή την προσπάθεια σας θέλουμε κοντά μας. Σας θέλουμε μαζί μας. Θέλουμε τον κόσμο των επιχειρήσεων πρωταγωνιστή.
Αυτό που εκπροσωπείτε εσείς, αυτό που ονομάζουμε σήμερα «το επιχειρείν», είναι αυτό που παλαιότερα το λέγαμε αλλιώς: το δαιμόνιο του Έλληνα!
Και δεν μπορούμε να αλλάξουμε την Ελλάδα αν δεν απελευθερώσουμε το δαιμόνιο του Έλληνα, αν δεν απελευθερώσουμε «το επιχειρείν», αν δεν απενοχοποιήσουμε την επιχειρηματικότητα.
Αυτό το «τζίνι» εμείς θα το βγάλουμε από το μπουκάλι!
Μαζί θα τα καταφέρουμε.
Και θα αλλάξουμε τα πάντα στον τόπο μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
